تعیین ارتباط هیدرولیکی چشمه‌های تاقدیس کینو (استان خوزستان) با استفاده از داده‌های هیدروشیمیایی، روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) و خوشه‌ سلسله مراتبی (HCA)

Abstract

در یک دهه اخیر مدیریت منابع آب کارستی به دلیل نقش ویژه آن‌ها در تامین آب‌شرب، مورد توجه قرارگرفته‌است. در این راستا این تحقیق به بررسی ویژگی‌های هیدروشیمیایی چشمه‌های واقع در تاقدیس کینو در استان خوزستان می‌پردازد هدف این تحقیق تعیین ارتباط هیدرولیکی وعوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی چشمه‌ها با به‌کارگیری داده‌های هیدروشیمیایی و بهره‌گیری از روش‌های تحلیل‌ مؤلفه‌ اصلی(PCA) و خوشه‌ سلسله‌ مراتبی(HCA) می‌باشد. نتایج روش تحلیل مؤلفه‌های‌اصلی نشان‌داد، دوعامل بیش‌ترین تاثیر را برکیفیت شیمیایی چشمه‌های تاقدیس دارند. عامل اول شامل متغیرهای منیزیم، بی‌کربنات، سدیم، کلر، کل مواد جامد محلول و هدایت الکتریکی که خصوصیات کیفی چشمه‌های آب سرده و موری تحت تاثیر این عامل قراردارد. جهت بررسی ارتباط هیدرولیکی چشمه‌ها از روش تحلیل‌خوشه‌سلسله‌مراتبی در حالت Q-mode استفاده‌گردید. براساس نتایج این تحلیل چشمه‌های تاقدیس کینو در دو خوشه اصلی قرار می‌گیرند که نشان دهنده ارتباط هیدرولیکی بین این چشمه‌ها در هر خوشه می‌باشد. نتایج روش تحلیل‌خوشه‌ای در حالت R-mode نیز تایید کننده روش Q-modeمی‌باشد. جهت بررسی و شناخت فرایندهای شیمیایی موجود در چشمه ها از نمودار پایپر و نسبت‌های‌ یونی استفاده‌شد. نتایج این بررسی نشان‌داد چشمه‌ S1 با S2 و چشمه‌ S3 با S4 دارای ارتباط هیدرولیکی می باشد