اثر هورمون های BA و NAA بر کشت نوساقه و میزان فنول و فلاونوئید کل در گیاه چای کوهی ( (Stachys lavandulifolia Vahi. در شرایط درون شیشه ای

Abstract

تولید متابولیت­های ثانویه با استفاده از روش­های کشت بافت از جمله کشت سلول و اندام­های گیاهی یک روش جایگزین مناسب برای بهره­برداری از ترکیبات گیاهی است. با تغییر غلظت هورمونی در محیط­های کشت بافت گیاهی می­توان تولید متابولیت­های ثانویه را از نظر کمی یا کیفی بهبود بخشید. چای کوهی با نام علمی Stachys lavandulifulia، یک گیاه دارویی مهم و بومی ایران است که در مناطق مختلف پراکندگی دارد. در این مطالعه، اثر سطوح مختلف هورمونBA به­تنهایی یا در ترکیب با NAA در شرایط درون شیشه بر نوساقه­زائی، میزان فنول و فلاونوئید کل در کشت شاخه بررسی گردید. نتایج حاصل از نوساقه­زائی نشان داد که تفاوت معنی­داری بین محیط دارای BA به­تنهایی و محیط BA+NAA وجود دارد. بیشترین میزان نوساقه در هر ریزنمونه در تیمار 1/0 میلی­گرم بر لیتر NAA به­همراه 6/0 میلی­گرم بر لیترBA ، برابر با میانگین 11 عدد نوساقه در هر ریز نمونه، به­دست آمد. اثر عامل NAA و اثر متقابل NAA و BA بر میزان فنول کل در سطح 1 درصد معنی­دار بود. بیشترین میزان فنول کل در تیمار 9/0 میلی­گرم بر لیترBA و برابر با 04/1 میلی­گرم گالیک­اسید بر گرم وزن تر به­دست آمد. در بررسی میانگین میزان فلاونوئید کل، تفاوت معنی­دار بین محیط دارای BA به­تنهایی و محیط BA+NAA در کشت شاخه مشاهده شد، در محیط بدون NAA میزان فلاونوئید بیشتری برابر با 66/1 میلی­گرم کوئرستین بر گرم وزن تر به­دست آمد. برای صفت میزان فلاونوئید کل، بهترین پاسخ از محیط­کشت دارای BA به­تنهایی به­دست آمد، در این محیط میزان فلاونوئید کل برابر با 66/1 میلی­گرم کوئرستین بر گرم وزن تر بود.