کارکردهای شعر در نظر فیلسوفان مسلمان

Abstract

پس از نهضت ترجمه و انتقال نظریة شعری یونانی به حوزة اسلامی، رساله‌های شعری یونانیان موجی از نظریه‌پردازی را در میان فیلسوفان مسلمان ایجاد کرد؛ چنان‌که فارابی، ابن‌سینا، ابوالبرکات بغدادی، ابن‌رشد و خواجه‌نصیر طوسی هرکدام بخشی از آثارشان را به نظریة شعر اختصاص دادند. نظرگاه فیلسوفان از طریق کسانی چون حازم قرطاجنی وارد آثار مدرسة بلاغیون مسلمان هم شد. تا آنجا که به نظریة شعر مربوط می‌شود، فلاسفة مسلمان مترجم صرف آراءِ ارسطو به شمار نمی‌روند، زیرا تغییراتی مهم در نظریة یونانی‌نسب ایجاد کرده‌اند. .این مقاله، صرفاً موضوع کارکردهای مدنی شعر را در بوطیقای فلسفی بررسی خواهد کرد. فیلسوفان مسلمان دو کارکرد اصلی برای شعر تعریف می‌کنند: معرفتی و تربیتی ـ اخلاقی. تمام گفتارهای آنان دربارة شعر و شاعری معطوف است به همین دو کارکرد. همچنین نظرات آنان دربارة شعر را هم باید در رساله‌های علم‌النفسی‌شان سراغ گرفت و هم در آثار منطقی و بوطیقایی آنها