بررسی تحوّلات واکی واژه های زبان کردی( گویش کلهری) در گذر تاریخ نسبت به زبان پهلوی‌

Abstract

ایل کلهر، یکی از بزرگ‌ترین ایل‌های بومی ایران است و گویش کلهری نیز یکی از گویش­ های آن - از شاخهٔ زبان­ های شمال غربی- به شمار می‌آید. از مطالعۀ واژه‌های موجود و مستعمل در این گویش(گویش کلهری) چنان برمی‌آید که این واژه‌ها از چنان قدمتی برخوردارند که پیشینهٔ آن‌ها به زبان فارسی میانهٔ پهلوی می‌رسد. پاره‌ای از این واژه‌ها در گذر زمان بدون تغییر باقی مانده و پاره‌ای نیز تحت تأثیر دگرگونی‌های زبانی، دچار تحولات واکی شده‌اند. این مقاله برآن است تا با استفاده از دو شیوهٔ کتابخانه‌ای و میدانی و با رویکرد تحلیلی – توصیفی به بررسی تطبیقی شکل، ساختار و همچنین تحولات واژه‌های حاضر در گویش کلهری نسبت به شکل پهلوی آن‌ها بپردازد. نمونۀ مورد مطالعه در این پژوهش، گویش کلهری شهرستان‌های گیلان‌غرب و ایوان غرب است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بخشی از واژه‌ها از لحاظ شکل(لفظ) و معنا عیناً از زبان پهلوی به گویش کردی کلهری انتقال یافته ­اند و بخشی دیگر نیز در شکل عیناً انتقال یافته‌اند ولی معنای آن ­ها دستخوش تغییر شده است و بخشی نیز واژه‌هایی هستند که در آن­ ها تحولات واکی(فرایند کاهش، فرایند افزایش، فرایند تبدیل و فرایند واکی دوگانه) روی داده ­است.