کارایی فنی تولید پنبه در ایران با استفاده از انواع الگوهای ویژه داده‌های پانلی

Abstract

ارتقای کارایی محصولات کشاورزی عاملی بسیار مهم و تأثیرگذار در افزایش عملکرد آنها بدون نیاز به هزینه اضافی است. از اینرو، هدف مطالعه حاضر ارزیابی کارایی فنی استان‏های هدف در تولید پنبه براساس طیف گسترده­ای از الگوهای ویژه داده­های پانلی پارامتریک برای دوره زمانی 91-1379 است. مطابق یافته­های حاصل از تمامی الگوها، کشش‏های جزئی مربوط به نهاده­های سم، نیروی­کار و کود شیمیایی معنی­دار و دارای علامت مثبت مورد انتظار است. نتایج نشان داد که به کارگیری نهاده­ها در ناحیه اقتصادی تولید صورت می­گیرد. براساس این الگو­ها، استان­های خراسان، اردبیل و آذربایجان­شرقی از لحاظ کارایی فنی، رتبه­های اول تا سوم را به خود اختصاص داده­اند و جزء کاراترین استان­ها در تولید پنبه کشورند. مطالعه توزیع کارایی فنی در طول دوره مطالعه نشان داد که کارایی فنی استان­ها در سال­های انتهایی کاهش یافته است. وجود اختلاف بین حداقل و حداکثر کارایی استان­ها منعکس کننده این واقعیت است که تخصیص بهینه نهاده­ها و مدیریت مناسب عوامل تولید به میزان زیادی امکان­پذیر است. همچنین با وجود همه مشکلات و کاستی­های موجود، الگو قرار دادن استان­های کارا برای افزایش تولید پیشنهاد می­شود. از طرف دیگر،با توجه به این امر که استان اردبیل با دارا بودن آب و هوای مناسب، خاک حاصلخیز و رطوبت مطلوب از بهترین شرایط برای کشت و عمل‌آوری بهره­منداست، بنابراین توصیه می­شود این استان نیز در اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاﻫﺐ ﻃﺒﻴﻌـی و اﻋﻄـﺎیی ازﺳﻮی دوﻟﺖ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان یکی از ﺷﺎﺧصﻫﺎی ﺗﻮزﻳﻊ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎدی و ﻏﻴﺮﻣﺎدی، ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ قرارگیرد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﻛﺎرایی ﻓنی نشان داد ﻛﻪ با افزایش استفاده از ماشین‌آلات در تولید پنبه،ﻛـﺎرایی فنی استان­ها نیز افزایش ﭘﻴﺪا خواهد کرد، بنابراین استفاده بیشتر از ماشین­آلات و تکنولوژی­های جدید جهت ارتقای تولید پیشنهاد می­گردد. در نهایت براساس نتایج ، توصیه می­شود در مطالعات آتی برای محاسبه کارایی فنی از الگوی دوازدهم، که نسخه‌ای تعمیم­یافته از سایر الگوهاست، استفاده شود.