بررسی ارتباط بین تنوع فعالیت‌های تولیدی و بهره‌وری کل عوامل در بخش کشاورزی

Abstract

استفاده بهینه و کارا از منابع در راستای افزایش تولید و بهبود بهره‌وری نه یک هدف، بلکه یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. با توجه به اینکه متنوع‌سازی فعالیت‌های کشاورزی می‌تواند از طریق صرفه‌های ناشی از تنوع و مساعدت‌‌های آن موجب بهبود بهره‌وری کل عوامل تولید شود، از این‌رو هدف مطالعه حاضر بررسی عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی با تأکید ویژه بر میزان و جهت اثرگذاری تنوع فعالیت‌های تولیدی است. به این منظور با به‌ کارگیری الگوی خودتوضیحی با وقفه‌های گسترده (ARDL)، عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل تولید بررسی شد. نتایج به‌دست آمده از برآورد الگوی بلندمدت نشان داد که رابطه مثبت و معنی‌داری بین سطح تنوع فعالیت‌های کشاورزی و بهره‌وری کل عوامل تولید وجود دارد به طوری که با افزایش یک درصدی شاخص تنوع فعالیت‌های کشاورزی، بهره‌وری کل عوامل تولید 67/15 درصد افزایش می‌یابد. ضریب جمله تصحیح خطا در این الگو 61/0- به‌دست آمد که نشان می‌دهد در هر دوره 61 درصد از عدم تعادل در بهره‌وری کل عوامل تولید تعدیل شده و به سمت روند بلندمدت خود نزدیک می‌شود. بنابراین دولت می‌ تواند با یک برنامه جامع به شناسایی پتانسیل‌های مناطق مختلف کشور بپردازد. سپس با اعمال سیاست‌های مختلفی مانند توصیه‌های ترویجی، ایجاد امکانات کشت محصولات دارای پتانسیل و حمایت‌های همه‌جانبه حرکت به سمت یک کشاورزی متنوع را تشویق نماید.

طبقه‌‎بندی JEL: Q57,Q18,Q17