قیمتگذاری آب کشاورزی در ایران مطالعه موردی اراضی زیر سد طالقان

Abstract

این پژوهش به منظور تعیین ارزش بازده نهایی آب‌آبیاری، محاسبه هزینه تمام‌شده آب کشاورزی، براورد متوسط هزینه تولید یک هکتار محصولات گروههای مختلف بهره‌برداری، تعیین کشش قیمتی تقاضای آب کشاورزی و تعیین نرخ آب به روش گاردنر در سال 1375 در دشت قزوین انجام شده است. در این تحقیق زمینهای تحت پوشش سد طالقان، براساس هزینه تمام‌شده آب و فاصله کانال تا محل آبگیر سد، به پنج ناحیه همگن تقسیم شدند. داده‌های مورد نیاز تحقیق از 127 بهره‌بردار با استفاده از روش نمونه‌گیری از 27 آبادی منطقه جمع‌آوری گردید. در پژوهش حاضر از روشهای برنامه‌ریزی خطی، اقتصادسنجی و اقتصاد مهندسی جهت تعیین تقاضای آب آبیاری و قیمت سایه‌ای آب استفاده گردید. در این راستا از نرم‌افزارهای QSB و TSP بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد کشش قیمتی محاسبه شده در بیشتر نواحی منفی و کوچکتر از یک و مبین کشش‌ناپذیر بودن تقاضای آب نسبت به قیمت است. همچنین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی بیشتر از آب‌بهای دریافتی در منطقه می‌باشد. متوسط نرخ یک مترمکعب آب آبیاری در منطقه به روش گاردنر معادل 65 ریال محاسبه شد. ارزش بازده نهایی یک مترمکعب آب آبیاری (قیمت سایه‌ای آب) در نواحی 5 گانه مورد مطالعه برای گروه‌ بهره‌برداری دارای زمین کمتر از 10 هکتار به‌ترتیب 65، 148، 190، 230 و 102 ریال و برای گروه بهره‌برداری دارای زمین بیشتر از 10 هکتار به‌ترتیب 208، 113، 77، 69 و 120 ریال براورد گردید.