بررسی اثرات همزمان شوک‌های تحریم‌های اقتصادی بر بخش‌های مولد اقتصاد ایران

Abstract

اساساً آثار تحریم­ها بر بخش­های اقتصادی از اهمیت انکارناپذیری جهت افزایش بازدارندگی اقتصاد کشور از اثرات منفی ناشی از آن برخوردار است. از طرف دیگر، اکثر مدل­های برآورد شده در این حوزه، از طریق وارد کردن متغیرهای مجازی (دامی) و با مطالعه بخشی از اقتصاد صورت پذیرفته است. لذا در این مطالعه اثرات شوک‌های تحریم‌های اقتصادی از طریق چهار شاخص: الف) شوک درآمد صادرات نفت خام، ب) شوک صادرات غیرنفتی، ج) شوک واردات مواد اولیه، کالاهای سرمایه­ای و واسطه­ای و د) شوک نرخ ارز بر بخش­های مولد اقتصاد بررسی شد. برای این منظور داده­های تحقیق طی دوره 96-1367 از بانک مرکزی جمهوری اسلامی گردآوری شد. همچنین، جهت تجزیه‌وتحلیل داده­ها از مدل خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) و توابع عکس­العمل آنی (IRF) استفاده شد. نتایج نشان داد که تحریم­های اقتصادی باعث کاهش ارزش‌افزوده بخش­های مولد اقتصاد می‌‌‌شود. لیکن تأثیر شاخص‌های تحریم­های اقتصادی موردبررسی بر هر یک از بخش‌های اقتصادی متفاوت است. به‌طوری‌که در میان چهار شاخص­ موردبررسی تحریم­های اقتصادی، به‌ترتیب: الف) شوک نرخ ارز، ب) شوک واردات مواد اولیه، کالاهای واسطه­ای و سرمایه­ای، ج) شوک صادرات غیرنفتی و د) شوک درآمد صادرات نفت، از بیشترین تأثیر منفی بر ارزش‌افزوده بخش‌های اقتصادی موردبررسی برخوردار می­باشند. همچنین، در میان بخش­های اقتصادی موردبررسی، به ترتیب: الف) ارزش‌افزوده بخش کشاورزی، ب) ارزش‌افزوده بخش ساختمان و ج) ارزش‌افزوده بخش صنعت­و­معدن، از کمترین اثرپذیری از شاخص­های موردبررسی تحریم­های اقتصادی برخوردار می­باشند.