آزمون وجود حباب عقلایی قیمت در بازار ارز ایران: کاربردی از آزمون‌های ریشه واحد زنجیره‌ای

Abstract

نرخ ارز در کنار نرخ تورم و نرخ بهره، یکی از مهم‌ترین تعیین‌کننده‌های کارکرد اقتصاد در هر کشور محسوب می‌شود. ازاین‌رو و با توجه به اهمیت نرخ ارز در اقتصاد، هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی وجود حباب عقلایی قیمت در بازار ارز ایران است. برای این منظور، از آزمون‌­های ریشه واحد زنجیره‌ای که به تازگی در اقتصاد معرفی شـده‌اند و داده‌هـای ماهانه نرخ ارز (ریال- دلار) برای دوره زمانی 1369:1-1392:12 استفاده ‌شده است. بر اساس آزمون سوپریمـم عمومی دیکی- فولـر تعمـیم‌یافته، فرضیه وجود حبـاب‌هـای چنـدگـانه قـیمت در بـازار ارز مورد تأیید قرار گرفت (دوره‌های 1372:11-1373:3، 1377:11-1378:1، 1381:3- 1381:6، 1386:11-1387:2، 1387:6- 1387:9 و 1389:6- 1392:6). همچنین به منظور بررسی اهمیت و عوامل مؤثر بر حباب قیمت نرخ ارز، استفاده از قیمت‌های نسبی کالاهای قابل‌مبادله و غیرقابل‌مبادله نشان داده شد که بخشی از رفتار انفجاری نرخ ارز، به واسطه قیمت‌های نسبی کالاهای قابل‌مبادله است.