شبیه ­سازی استوکاستیکی بارش روزانه چندایستگاهی در شمال شرق ایران: تأثیر ناایستایی زمانی

Abstract

شبیه‌سازی استوکاستیکی باران روزانه در بسیاری از مدل‌ها (برای مثال هیدرولوژی، هواشناسی و تولید محصول) کاربرد دارد. بیش‌تر مدل‌های شبیه‌سازی استوکاستیکی تک‌ایستگاهی بوده و مدل‌های اندکی ساختار همبستگی بارندگی (وقوع و مقدار) را در قالب چند‌ایستگاهی درنظر می‌گیرند. با این حال در مدل‌های موجود توجهی به احتمال ناایستایی پارامترهای دخیل نمی‌شود. تعداد 36 ایستگاه باران‌سنجی در گستره سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با طول دوره آماری 30 سال در نظر گرفته شد. از مدل شبیه‌سازی استوکاستیکی باران روزانه که در آن وقوع بارندگی از فرآیند مارکوف مرتبه اول و وقوع مقدار بارندگی از تابع چگالی گامای دومتغیره پیروی می‌کرد برای 6 ماه بارانی سال (آبان تا فروردین) استفاده شد. نشان داده شد که پارامترهای این مدل (2 پارامتر احتمال بارانی بودن مشروط بر بارانی بودن یا نبودن روز پیش برای وقوع بارندگی و دو پارامتر تابع چگالی گاما) به طور معنی‌داری به ماه، سال و محل ایستگاه بستگی دارد؛ ولی هیچ رابطه معنی‌داری برای برآورد آن­ها به دست نیامد. نشان داده شد که هر 4 پارامتر مدل شبیه‌سازی در زمان ناایستا بوده و درنظر گرفتن این ناایستایی موجب افزایش دقت فرآیند شبیه­سازی می­شود.