ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر دما و بارش فصل رشد گندم دیم در استان کردستان

Abstract

گرمایش جهانی الگوی دما و بارش را دستخوش تغییر کرده و بر تولید محصولات زراعی از جمله گندم دیم اثر گذار خواهد بود. در این پژوهش با روش‌های تحلیل همبستگی و تحلیل کای‌اسکور تکرار‌شونده، ارتباط عملکرد گندم دیم در منطقه کردستان (در ایستگاه‌های سقز، سنندج، بیجار و زرینه اوباتو) با متغیرهای دمایی و بارش تعیین و سپس چشم‌انداز عملکرد تحت یک سناریوهای واداشت تابشی ارزیابی گردید. به این منظور خروجی روزانه هفت مدل انتخابی CMIP5 تحت سناریوی RCP8.5 برای دوره زمانی 2045 الی 2065 اخذ و با روش خطای نگاشت هم فاصله تابع توزیع تجمعی (EDCDFm) تصحیح شدند. نتایج نشان داد، بارش در اوایل کاشت و طی مرحله گل‌دهی، و دمای حداکثر پیش از شروع دوره رکود زمستانه گیاه و طی مرحله گل‌دهی، و همچنین دمای حداقل ماه‌های ژانویه و فوریه تأثیرگذارترین عوامل بر عملکرد محصول هستند. پیش‌نگری‌ها نشان داد افزایش دمای بیشینه در ماه‌های نوامبر، دسامبر، آوریل و مه، موجب کاهش محصول خواهد شد، در حالیکه با افزایش دمای بیشینه و کمینه ماه‌های ژانویه و فوریه شرایط برای تولید مطلوب تر خواهد بود. پیش‌نگری تغییرات بارش نشان داد با کاهش بارش ماه‌های آوریل و مه، شرایط رطوبتی جهت تولید نامناسب است، در حالیکه افزایش بارش ماه نوامبر می­تواند شرایط رطوبتی در اوایل کاشت، و در نتیجه میزان عملکرد محصول را بهبود دهد.