بررسی روابط گرمایی و رطوبتی و باردهی خیار در خُرداقلیم‌های کشت پلاستیکی

Abstract

در شرایط دمایی و رطوبتی بالا در زیر تونل‌های پلاستیکی برای پیش‌رس کردن خیار امکان گسترش سریع بیماری‌های قارچی فراهم می‌شود، لذا خیارکاران به ­ناچار اقدام به سمپاشی پیاپی می‌کنند. بهره­گیری از تهویه طبیعی در تونل‌های پلاستیکی مشبک می‌تواند شیوع بیماری‌های قارچی را کاهش دهد. هدف این پژوهش بررسی روابط گرمایی و رطوبتی خُرداقلیم­های کشت خیار سبز و بهره­گیری از آن برای کاهش نم نسبی، تأمین دمای بایسته و افزایش تولید خیار است. برای این منظور از سه خُرداقلیم (1) تونل پلاستیکی بسته (MC)، (2) تونل پلاستیکی مشبک (MP10)، با 100 سوراخ (به قطر 10 میلی‌متر)، و (3) تونل پلاستیکی مشبک (MP15) با 100 سوراخ (به­ قطر 15 میلی‌متر) در هر مترمربع، به عنوان تیمارهای آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار استفاده شد. کشت خیار در اسفند در تونل‌هایی به پهنای 3/3 متر، ارتفاع 7/1 متر، و طول 6 متر، در شهرستان محمودآباد، انجام شد. یافته­ها نشان داد که دماهای میانگین و بیشینه در تونل‌های پلاستیکی همیشه بیشتر، و به‌طور معنی‌داری متفاوت از دمای هوای آزاد بودند. جمع درجه- روز گرمایی در تیمار MC بیشتر از دو تیمار دیگر بود. برای میانگین و کمینه نم‌نسبی روزانه تفاوتی بین خرداقلیم‌های مشبک (MP10 و MP15) و هوای آزاد دیده نشد و همواره نم نسبی تیمار MC به طور معنی‌داری بیشتر از تیمارهای مشبک و هوای آزاد بود. محصول برداشت شده در تیمار MC به ترتیب 12% و 20% بیشتر از خیار تولیدی در تونل‌های MP10 و MP15 بود. نتیجه­گیری می‌شود که با افت نم نسبی در تونل­های مشبک، نسبت به پلاستیک بسته، امکان شیوع بیماری­های قارچی کاهش می­یابد. در میان خرداقلیم­های مشبک، تونل MP10 هم در تعدیل نم نسبی نقش داشت و هم در مقایسه با تونل بسته افت تولید کمتری داشت.