تاثیر مدیریت بقایا و سطوح کودی نیتروژن بر تجمع نیترات باقیمانده خاک و عملکرد ذرت در روش بی خاک ورزی

Abstract

<strong>مدیریت بقایای گیاهی و بهینه­سازی کوددهی نیتروژن از فاکتورهای مهم در پایداری سیستم­های بی­خاک­ورزی هستند.<br /> به­منظور ارزیابی تأثیر روش­های مدیریت بقایای زراعی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر تجمع نیتروژن نیتراتی خاک در پایان فصل رشد، جذب نیتروژن و عملکرد ذرت در روش بی­خاک­ورزی، این مطالعه مزرعه­ای انجام شد. این پژوهش با استفاده از آزمایش کرت­های خرد­شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب اجرا شد. مدیریت بقایای گیاهی به­عنوان کرت اصلی در سه سطح باقی­گذاشتن بقایا </strong><strong>(</strong><strong>R.M1</strong><strong>)</strong><strong>، بیرون ­بردن بقایا </strong><strong>(</strong><strong>R.M2</strong><strong>)</strong><strong>، و خرد ­کردن بقایای گیاهی با ساقه خردکن </strong><strong>(</strong><strong>R.M3</strong><strong>)</strong><strong> و مقادیر مختلف کود نیتروژنه به­عنوان کرت فرعی در چهار سطح 150 </strong><strong>(</strong><strong>N1</strong><strong>)­</strong><strong>، 200 </strong><strong>(</strong><strong>N2</strong><strong>)</strong><strong>­،250 </strong><strong>(</strong><strong>N3</strong><strong>)</strong><strong> و300 </strong><strong>(</strong><strong>N4</strong><strong>)</strong><strong> کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در نظر گرفته شد. در هر یک از کرت­های آزمایشی،</strong><strong> مقدار و اندازۀ</strong><strong>بقایای</strong><strong>گیاهی ایستاده و خوابیده، مقدار </strong><strong>نیتروژن نیتراتی باقیمانده در خاک بعد از برداشت ذرت،</strong><strong>و میزان نیتروژن جذب­شده توسط دانه اندازه­گیری شد. نتایج نشان می­دهد که روش­های مختلف مدیریت بقایا و سطوح کودی نیتروژن تأثیر معنی­داری بر نیتروژن نیتراتی باقیمانده در خاک و جذب نیتروژن توسط دانه دارد. تیمار </strong><strong>R.M2</strong><strong>باعث تجمع بیشترین مقدار نیتروژن نیتراتی در خاک شده است؛ کمترین میزان نیتروژن نیتراتی در </strong><strong>R.M3</strong><strong> مشاهده شده است. تأثیر متقابل </strong><strong>N3</strong><strong> × </strong><strong>R.M2</strong><strong> نسبت به </strong><strong>N4</strong><strong> × </strong><strong>R.M2</strong><strong>موجب کاهش تجمع نیتروژن نیتراتی به­میزان 2/27 درصد شده است. نتایج پژوهش همچنین آشکار می­سازد که جذب نیتروژن توسط دانه در تیمارهای </strong><strong>R.M3</strong><strong>و </strong><strong>R.M1</strong><strong>در مقایسه با تیمار </strong><strong>R.M2</strong><strong>، به­ترتیب 5/4 و 4/9 درصد کمتر است. یافته­های این بررسی نشان می­دهد که به­کارگیری سیستم </strong><strong>N3</strong><strong> × </strong><strong>R.M3</strong><strong> نسبت به کاربرد جداگانۀ آنها </strong><strong>(</strong><strong>R.M3</strong><strong> یا </strong><strong>N3</strong><strong>)</strong><strong>، تأثیر بیشتری در افزایش عملکرد محصول و جذب نیتروژن توسط دانه دارد. </strong>