اثر خاکورزی حفاظتی و روش‌های آبیاری بر بهره‌وری مصرف آب و عملکرد گندم در تناوب با پنبه (مطالعۀ موردی در استان فارس)

Abstract

در این تحقیق اثر روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی و آبیاری بر خصوصیات خاک، بهره‌وری مصرف آب و عملکرد گندم در قالب طرح کرت‌های خرد شده با نه تیمار و سه تکرار بررسی شده ­است. این تحقیق از سال 1389 تا 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بختاجرد در شهرستان داراب فارس اجرا شد. روش‌های آبیاری شامل آبیاری قطره‌ای نواری، آبیاری سطحی<br /> و آبیاری بارانی به عنوان عامل اصلی و سه روش خاک‌ورزی: مرسوم، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی به عنوان عامل فرعی<br /> در نظر گرفته شدند. جرم مخصوص ظاهری خاک، نفوذپذیری خاک، میزان آب مصرفی، عملکرد گندم و بهره‌وری مصرف آب آبیاری تعیین شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که روش‌های خاک‌ورزی و آبیاری اثر معنی‌داری بر جرم مخصوص ظاهری خاک دارند به طوری که در آبیاری نواری قطره‌ای، در مقایسه با دیگر روش‌های آبیاری، جرم مخصوص ظاهری خاک بیشتر نشان داده شده­است. همچنین، جرم مخصوص ظاهری خاک در روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی، نسبت به خاک‌ورزی مرسوم، به طور متوسط 2/4 درصد بیشتر است. عملکرد گندم در روش‌های آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی بیشتر است. در روش‌های آبیاری نواری قطره‌ای و بارانی، در مقایسه با روش آبیاری سطحی، به ترتیب 59 و 40 درصد صرفه­جویی<br /> در مصرف آب نشان داده شده است. بیشترین مقدار بهره‌وری مصرف آب مربوط به آبیاری نواری قطره‌ای و کمترین آن مربوط به آبیاری سطحی است.