بررسی انعطاف پذیری ریختی سیاه ماهی توئینی (Capoeta damascina Valenciennes, 1842) (شعاع بالگان: کپور ماهیان) در بخش ایرانی حوضه دجله با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی

Abstract

گونه سیاه ماهی توئینی (Capoeta damascina) از جمله ماهیان آب‌های داخلی است که پراکنش وسیعی در زیستگاه‌های مختلف دارد. با توجه به توانایی زیست این گونه در زیستگاه‌های مختلف، این تحقیق با هدف شناخت الگوهای ریختی مشترک که آنها را قادر به زیست در زیستگاه‌های مختلف می‌کند و روند انعطاف‌پذیری آنها با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 150 نمونه ماهی از 5 اکوسیستم آبی مختلف واقع در بخش ایرانی حوضه دجله نمونه‌برداری گردید، از سمت جانبی چپ نمونه‌ها عکسبرداری و تعداد 17 لندمارک (مرز نشانه) جهت استخراج داده‌های شکل بدن در روش ریخت سنجی هندسی توسط نرم افزار TpsDig2 رقومی گردید. داده‌های حاصل پس از آنالیز پروکراست، توسط تحلیل‌های چندمتغیره تجزیه به مولفه‌های اصلی (PCA)، تجزیه همبستگی کانونی (CVA) براساس ارزش p حاصل از permutation test و آنالیز خوشه‌ای مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین شکل بدن هر پنج جمعیت مورد مطالعه وجود دارد (0001/0>P). عمده‌‌ی این تفاوت‌ها مربوط به تغییرات در ناحیه پوزه، عمق سر، موقعیت باله‌ی سینه‌ای و مخرجی و عرض ساقه‌ی دمی بودند، که بیانگر انعطاف‌پذیری این بخش‌ها در پاسخ به شرایط محیطی زیستگاه جمعیت‌های مورد بررسی می‌تواند باشد. داشتن دهان با موقعیت شکمی، شکل سر، شکل بدن کاملا" دوکی شکل به عنوان ویژگی‌های مشترک در بین اعضای این گونه بودند که می‌تواند بیانگر عام‌گرا بودن شکل بدن این گونه ‌باشد، که برای گونه‌هایی که در محیط‌های متغییر مثل رودخانه‌ها زیست می‌کنند می‌تواند یک مزیت محسوب ‌گردد.