اثرات مصرف همزمان متیل فنیدات و نیکوتین بر ساختار و عملکرد بافت بیضه موش‌های صحرایی بالغ

Abstract

<strong>زمینه مطالعاتی: </strong>متیل‌فنیدات از مشتقات آمفتامین بوده و مصرف آن با بروز تغییراتی در بافت بیضه و اسپرم‌زایی همراه است. نیکوتین یک آلکالوئید سمی است که با اشکال مختلف در دسترس افراد قرار دارد. اثرات منفی نیکوتین بر اسپرماتوژنز گزارش شده است. <strong>هدف:</strong> استفاده از ترکیبات محرک نظیر متیل‌فنیدات گرایش به مصرف فرآورده‌های حاوی نیکوتین را افزایش می‌دهد. در این مطالعه اثر مصرف همزمان متیل‌فنیدات و نیکوتین بر ساختار و عملکرد بافت بیضه بررسی گردید. <strong>روش‌کار:</strong> متیل‌فنیدات (10میلی‌گرم/کیلوگرم) و نیکوتین (4 میلی‌گرم/کیلوگرم) به‌مدت هشت هفته به‌صورت داخل صفاقی بطور جداگانه یا همزمان در 40 سر موش‌‌ صحرایی بالغ استفاده شد. حیوانات به چهار گروه (10 حیوان در هر گروه) شامل گروه کنترل، متیل‌فنیدات، نیکوتین و متیل‌فنیدات‌+‌نیکوتین تقسیم شدند. در انتهای مطالعه، خونگیری از حیوانات جهت آنالیز هورمونی و سنجش استرس اکسیداتیو به عمل آمده سپس موش‌ها آسان‌کشی شده و وزن بدن و بیضه‌ها ثبت گردید. نمونه‌های بافت بیضه جهت مطالعات هیستومورفومتری و نمونه‌های اپی‌دیدیم جهت آنالیز اسپرم آماده‌سازی شد. <strong>نتایج:</strong> استفاده از متیل‌فنیدات و نیکوتین موجب ایجاد تغییرات ساختاری و عملکردی در بافت بیضه در مقایسه با گروه کنترل گردید. کاهش وزن نسبی بیضه‌ها در گروه‌های تحت درمان مشاهده شد. استفاده از متیل‌فنیدات و نیکوتین بطور مجزا موجب افزایش سطح سرمی هورمون FSH و کاهش هورمون LH گردید. در گروه‌های مذکور سطح خونی تستوسترون در مقایسه با گروه کنترل و گروه دریافت‌کننده همزمان این ترکیبات افزایش یافت. شاخص استرس اکسیداتیو در سرم موش‌های تحت درمان افزایش یافت. در مطالعات بافت‌شناسی تغییرات ساختاری نظیر افزایش ضخامت کپسول همبندی، کاهش قطر لوله‌های اسپرم‌ساز، کاهش ارتفاع اپی‌تلیوم زایگر و کاهش شاخص‌های میکروسکوپی اسپرماتوژنز در گروه‌های دریافت کننده متیل فنیدات و نیکوتین مشاهده شد. شاخص‌های آنالیز اسپرم در گروه‌های تحت درمان کاهش یافت. بیشترین میزان کاهش جمعیت اسپرم و درصد تحرک و زنده‌مانی به‌ترتیب در گروه دریافت کننده نیکوتین و گروه دریافت کننده همزمان متیل‌فیندات و نیکوتین ثبت گردید. <strong>نتیجه‌گیری نهایی: </strong>نتایج این مطالعه نشان داد در موارد مصرف همزمان متیل‌فنیدات و نیکوتین، اثرات منفی نیکوتین نقش بیشتری در بروز تغییرات ساختاری و عملکردی بافت بیضه داشته باشد.