بررسی تأثیر تیمارهای مختلف شکستن خواب بر جوانه‌زنی بذر گیاه برگ گندمی باریک (Agriophyllum minus)

Abstract

گیاه برگ گندمی افزون بر خواص دارویی، دارای اهمیت زیادی در تثبیت تپه­های ماسه­ای، حفاظت خاک و تغذیه دام است. با توجه به مشکل جوانه‌زنی بذر این گونه، از این تحقیق بهبود جوانه‌زنی آن با استفاده از تکنیک­های سرمادهی و هالوپرایمینگ بررسی می­شود. بدین منظور، بذور بعد از اعمال تیمارهای مختلف سرمادهی شامل شاهد، منجمد کردن بذور، 20 روز سرمای مداوم، سرمای متناوب به صورت 5 روز یکبار و سرمای شبانه، در 3 تکرار 50‌تایی در ژرمیناتور قرار گرفت. هم­چنین این آزمایش با چهار سطح غلظت KNo₃ (0، 50، 100 و 200 میلی‌مولار) و چهار سطح زمانی آغشتگی (0، 24، 48 و 72 ساعت) با 3 تکرار با طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار سرمادهی بر روی درصد جوانه زنی، متوسط جوانه زنی روزانه، شاخص جوانه‌زنی و متوسط زمان لازم برای جوانه زنی (01/0p<) و شاخص بنیه بذر در سطح 5% دارای تأثیر معنی­دار است. تیمار سرمای شبانه در ارتباط با درصد جوانه زنی، متوسط جوانه­زنی روزانه، شاخص بنیه بذر و شاخص جوانه­زنی دارای افزایش معنی­داری نسبت به بقیه تیمارها بود. همچنین اثر غلظت نیترات پتاسیم بر سرعت جوانه‌زنی و متوسط زمان لازم برای جوانه‌زنی معنی­دار است (05/0p<). بنابراین، با اعمال تیمار سرمادهی، به‌ویژه سرمای شبانه، به عنوان یک شیوه کاربردی در راستای بهبود صفات جوانه­زنی این گیاه، می­توان به افزایش تولید، توسعه و احیای رویشگاه­های کم­بازده مناطق خشک، حفاظت خاک و تثبیت تپه های ماسه­ای و در آخر توسعه پایدار این مناطق گام برداشت.