بررسی منابع تولید احساس خطر شغلی در کشاورزان روستایی شهرستان بهاباد، استان یزد

Abstract

کشاورزی از جمله مشاغلی است که به‌دلیل ماهیت آن، با مجموعه‌ای از خطرپذیری روبه­رو است. این پژوهش با هدف واکاوی منابع تولید احساس خطر شغلی کشاورزان روستایی ساکن در بخش مرکزی شهرستان بهاباد واقع در استان یزد انجام شده است. روش به کارگرفته شده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل روستاییان شاغل در بخش کشاورزی و ساکن در بخش مرکزی شهرستان بهاباد (1186 بهره‌بردار) است. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 134 نفر تعیین و به صورت تصادفی و با ترکیبی از دو روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و نمونه‌گیری در دسترس، نمونه­ها انتخاب شد. گردآوری داده‌های مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفت. در تنظیم پرسشنامه سعی شد تا با استفاده از منابع اطلاعاتی و نظرات خبرگان، کشاورزان و کارشناسان کشاورزی منطقه، خطرهای شغلی کشاورزان روستایی شناسایی گردد. یافته‌های تحقیق نشان می­دهد که بیشتر کشاورزان (حدود 74%) در شغل خود احساس خطر می‌کنند. با استفاده از تحلیل عاملی، منابع تولید احساس خطر شغلی کشاورزان در چهار عامل مخاطرات مالی و اعتباری، مخاطرات اقلیمی، مخاطرات فنی و مدیریتی و مخاطرات ترکیبی خلاصه گردید. این عوامل در مجموع توانست 7/72% از واریانس متغیرها را تبیین نماید. حدود 3/27% از واریانس باقیمانده مربوط به سایر عواملی است که پیش‌بینی آن‌ها در این تحقیق امکان­پذیر نبوده است. یافته‌های تحقیق بیان­گر آن است که بیش­ترین احساس خطر شغلی کشاورزان منطقه مورد مطالعه، ناشی از مخاطرات مالی و اعتباری است. از‌این‌رو، به‌کارگیری سیاست آسان­سازی دادن وام به کشاورزان، تأمین امنیت اقتصادی، ترغیب آن­ها به عضویت در تشکل‌های همیاری و تعاونی به‌عنوان بخشی از پیشنهادات پژوهش ارائه شده است. اما وجود عوامل چهارگانه به عنوان مخاطرات شغلی کشاورزان روستایی، ماهیت چند بعدی اقدامات مختلف در مدیریت خطرپذیری شغل کشاورزی را نشان داده است که به کارگیری رویکردی سیستمی و همه‌ جانبه‌نگر در مدیریت این خطرها را می‌طلبد.