اهمیت و مزایای اجرای برنامه های اصلاح نژاد در آبزی پروری

Abstract

امروزه بخش اعظم تولیدات گیاهی و دام­ها از طریق دانه­ها و ذخایر بهگزینی شده تولید می­شوند. با این­حال، بهره­گیری از این تکنولوژی در آبزی­پروری نسبت به گیاهان و دام­های اهلی با تاخیر همراه بوده است و علی­رغم این حقیقت که پیشرفت ژنتیکی سالانه در گونه­های آبزی خیلی بیشتر از دام­ها می­باشد، تنها کمتر از 10 درصد تولیدات آبزیان بر مبنای ذخایر بهگزینی شده است. معمولاً پیشرفت ژنتیکی صفت رشد در دام­ها 5 درصد به ازای هر نسل گزارش شده که 6-5 برابر کمتر از آبزیان است. وراثت­پذیری نسبتاً بالا و تنوع ژنتیکی و فنوتیپی زیاد صفت رشد و اغلب صفات مهم اقتصادی در آبزیان همراه با توان بالای تولید نسل، فاصله نسل کوتاه از جمله دلایل پیشرفت ژنتیکی زیاد در برنامه­های اصلاح­نژاد آبزیان هستند. از جمله مزایای برنامه­های اصلاح­نژاد می­توان به افزایش تولید، بهبود کارایی تغذیه و بازماندگی اشاره نمود که در نهایت منجر به بهره­وری بهتر از منابع از جمله غذا، نیروی کاری، آب و زمین خواهد شد. علاوه بر­این چون با بهره­گیری از منابع یکسان می­توان به تولید بیشتری دست یافت، در نتیجه هزینه­های تولید نیز کمتر می­شوند. دلایل متعددی برای عقب ماندگی توسعه برنامه های اصلاح نژاد در آبزیان نسبت به گیاهان و دام ها وجود دارد که از آن جمله می­توان به دسترسی پرورش­دهندگان به بچه ماهیان وحشی، عدم دستیابی به دانش کنترل تولید­مثلی برخی گونه­ها، عدم آگاهی از مزایای اقتصادی برنامه­های اصلاح­نژاد، دانش پایین در زمینه ژنتیک کمی و چگونگی شروع و اجرای برنامه­های اصلاح­نژاد، حجم سرمایه­گذاری بالای مورد نیاز، عدم اشتیاق پرورش­دهندگان جهت همکاری با محققین، عدم توانایی محققین در تبیین مزایای برنامه­های اصلاح­نژاد و عدم وجود دانش فنی و اطلاعات در خصوص پتانسل­های برنامه­های اصلاح­نژاد در بین مروجین، اشاره نمود.