ارزیابی تطبیقی تحولات ساختاری و عملکردی شهر یزد ناشی از پیوستگی روستاهای ادغام شده، نمونه موردی: روستاهای خیرآباد و عیش آباد

Abstract

شهر یزد همانند دیگر شهرهای کشور همگام با تحولات اقتصادی- اجتماعی ناشی از سرمایه داری سال های 1300 به بعد، گسترش بی رویه ای را در بستر جغرافیایی خود تجربه کرده، به طوری که مساحت آن در فاصله سال های 1385 تا 1345 از 710 هکتار به 12000 هکتار افزایش یافته و حدود 16 برابر گردیده است. در این فرآیند، سطح وسیعی از بهترین زمین های کشاورزی تخریب و به زیر ساخت و ساز رفتند. ملحق شدن روستاهای حاشیه ای از جمله خیرآباد و عیش آباد به شهر یزد بالطبع با تأثیراتی در این روستاها همراه بوده که از آن جمله می توان تحولات ساختاری و عملکردی در زمینه تغییر قیمت زمین و مسکن، افزایش جمعیت، تغییر کاربری ها و غیره را نام برد. این پژوهش درصدد برآمده است تا به ارزیابی تطبیقی تحولات ساختاری و عملکردی شهر یزد ناشی از پیوستگی روستاهای ادغام شده خیر آباد و عیش آباد با استفاده از مدل های هلدرن، آنتروپی شانون و شاخص رشد جمعیت شهری بپردازد. محاسبات صورت گرفته براساس مدل هلدرن نشان می دهد 87 درصد از رشد شهر یزد در مناطق سه گانه در فاصله سالهای 75 – 85 مربوط به رشد جمعیت و 13 درصد از رشد آن مربوط به توسعه افقی شهر می باشد که نتیجه آن افزایش تراکم جمعیت و کاهش سرانه ناخالص زمین در راستای توسعه فیزیکی شهر بوده است. محاسبات صورت گرفته بر اساس این مدل در روستاهای خیرآباد و عیش آباد بیانگر افزایش زمین بایر و تخریب باغات در راستای توسعه فیزیکی با حداقل تاثیرات رشد جمعیتی است. بررسی های صورت گرفته با استفاده از مدل آنتروپی بیانگر روند رو به تعادل توزیع جمعیت در مناطق شهری یزد در طی دوره های 1385-1365 می باشد.