شناسایی گونه‌های آسپرژیلوس سیاه همراه انگور و کشمش در نواحی جنوبی استان‌های آذربایجان‌شرقی و ‌غربی

Abstract

چندین گونه از جنس آسپرژیلوس از جمله <em>Aspergillus niger</em>و گونه‌های مرتبط با آن از عوامل قارچی دخیل در پوسیدگی خوشه انگور و آلوده کننده فرآورده‌های آن به‌شمار می‌روند. این قارچ‌ها ضمن کاستن از کیفیت و کمیت انگور و فرآورده‌های آن با صدمه به حبه‌ها و تخریب آن‌ها، باعث تولید و تجمع اکراتوکسین آ می‌گردند. این تحقیق در سال‌های 1390 و 1391 برای شناسایی گونه‌های آسپرژیلوس همراه انگور و کشمش در نواحی جنوبی استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی شامل شهرستان‌های آذرشهر، بناب، عجب‌شیر، مراغه، ملکان و میاندوآب انجام گرفت. جداسازی و خالص­‌سازی گونه‌های قارچی با استفاده از روش‌های رایج در بیماری شناسی گیاهی انجام گرفت. از مجموع 231 نمونه، تعداد 167 جدایه از گونه‌های آسپرژیلوس جداسازی گردید. بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناختی کلیه جدایه‌های آسپرژیلوس در گروه گونه‌ای <em>A</em><em>. </em><em>niger</em> قرار گرفتند. توالی‌­یابی ژن بتاتوبولینبرای جدایه‌های منتخب از هر ناحیه جغرافیایی انجام گردید. بر اساس توالی ژن بتاتوبولین 94 درصد جدایه‌ها متعلق به گونه ‌<em>A.</em> <em>tubingensis</em> بوده و 2/1 درصد جدایه‌ها به گونه <em>A. uvarum</em>، 2/1 درصد جدایه‌ها به گونه<em>A.</em> <em>welwitschiae</em> و 6/3 درصد جدایه‌ها به گونه <em>A</em><em>.</em><em> niger</em> تعلق داشتند. این اولین گزارش گونه <em>A. uvarum</em>از روی انگور در ایران و اولین گزارش گونه <em>A. welwitschiae</em> از روی انگور در دنیا می‌باشد. با شناسایی گونه‌های آسپرژیلوس شایع در انگور و فرآورده‌های آن در این ناحیه، اقدامات بعدی در جهت ردیابی تولید و تجمع اکراتوکسین آ در محصولات انگور میسر خواهد شد.