نقش سیستم‌های بدون‌سرنشین در کنترل و امنیت مرز

Abstract

استفاده از سیستم‌های بدون سرنشین در جنگ‌های چند دهۀ اخیر به‌گونه‌ای بوده است که کشورهای دنیا به‌خوبی به اهمیت این سیستم‌ها در امور نظامی پی برده‌اند. امروزه از این سیستم‌ها بیشتر در امور تهاجمی استفاده می‌شود؛ اما با توجه به ویژگی‌های خاصشان می‌توان از آن‌ها به‌شکلی مؤثر و بی‌سابقه برای کنترل مرزها و برقراری امنیت در آن‌ها استفاده کرد. به‌اعتقاد بیشتر صاحب‌نظران، اولین و مهم‌ترین کارکرد مرز، نقش دفاعی- امنیتی آن است و همواره دغدغۀ اصلی حکومت‌ها این بوده که مرزهای کشورها جز در برخی گذرگاه‌های مجاز، نفوذ‌ناپذیر باشد تا امنیت کشور از ابعاد مختلف سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی تهدید نشود. از طرفی بیشتر کشورهای منطقۀ خاورمیانه در نابسامانی سیاسی، و جنگ‌های داخلی و بین‌المللی به‌سر می‌برند، و از آنجا که ایران نیز در‌میان چنین کشورهایی محصور است، کنترل مرزها و محافظت از آن‌ها، از اولویت‌های اساسی کشورمان به‌شمار می‌رود؛ اما کنترل مرزها و محافظت از آن‌ها همیشه با استفاده از یک شیوه، امکان‌پذیر نیست؛ زیرا پیشرفت علم، همیشه روش‌ها و امکاناتی جدید را پیش‌روی بشر قرار می‌دهد و امروزه، سیستم‌های‌ بدون ‌سرنشین را می‌توان از جدیدترین یا حتی آخرین دستاورد‌های بشر قلمداد کرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی چگونگی کنترل مرزها و محافظت از آن‌ها با استفاده از سیستم‌های بدون سرنشین است؛ بنابراین با استفاده از روش کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی، ویژگی‌های خاص و فراانسانی این سیستم‌های بدون سرنشین را در‌راستای کنترل مرز‌ها و محافظت از آن‌ها بر‌اساس مأموریت‌های کلی مرزبانی کشور بررسی می‌کنیم؛ به عبارت دیگر، در‌پی پاسخ‌دادن به این سؤال هستیم که ویژگی‌های خاص و فراانسانی سیستم‌های بدون سرنشین، چگونه می‌تواند باعث بهبود و ارتقای کنترل مرزهای کشور و محافظت از آن‌ها شود. در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت قابلیت‌های فراانسانی سیستم‌های بدون سرنشین، این امکان را فراهم آورده است که کشورهای دارای این فناوری برای اولین بار در تاریخ، به‌صورتی دائمی بر جهان نظارت کنند.