مطالعه نقش مداخله‌گرایانه سرمایه اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی در تأثیرگذاری فرآیند جامعه‌پذیری بر دین‌داری؛ مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تبریز

Abstract

<em> </em><em>دین‌داری پدیده‌ای است که از همان ابتدای پیدایش انسان‌ها در روند تحول جوامع تأثیرگذار بوده است و به موضوعی اساسی و مهم در روند زندگی افراد تبدیل شده است. امروزه نیز دین‌داری به‌عنوان عاملی مؤثر در جنبه‌های مختلف زندگی شناخته شده است لذا مقاله حاضر در نظر دارد آن را با توجه به فرآیند جامعه‌پذیری افراد و همچنین بررسی نقش عوامل اجتماعی و روان‌شناختی در این ارتباط به بررسی میزان دین‌داری بپردازد. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در تمامی مقاطع در سال تحصیلی 93-92 تشکیل می‌دهد که از بین آن‌ها، 402 نفر با استفاده از نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب، و داده‌ها جمع‌آوری شد. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون آنالیز واریانس و آزمون تی و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که بین سرمایه اجتماعی، سرمایه روان‌شناختی و جامعه‌پذیری با دین‌داری دانشجویان رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد؛ یعنی با افزایش هر یک از متغیرهای سرمایه اجتماعی، سرمایه روان‌شناختی و جامعه‌پذیری می‌توان به افزایش میزان دین‌داری دانشجویان کمک نمود. علاوه بر این، نتایج بیانگر وجود ارتباط مثبت و معنی‌داری بین ابعاد دین‌داری (تجربی، مناسکی و پیامدی) و ابعاد متغیرهای سرمایه اجتماعی و روان‌شناختی بود. نتایج تحقیق همچنین میانگین نمره دانشجویان را برای دین‌داری، متوسط رو به بالا ارزیابی نمود. بعد تجربی بیشترین میانگین را در بین ابعاد دین‌داری به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، دین‌داری بیشتر از همه از متغیر سرمایه اجتماعی متأثر است. بعد از آن نیز متغیرهای جامعه‌پذیری و سرمایه روان‌شناختی به ترتیب بیشترین نقش را در تبیین متغیر وابسته دارند. نتیجه تحلیل مسیر صورت گرفته نیز نشان داد که متغیر جامعه‌پذیری به‌صورت مستقیم 18/0 درصد بر متغیر وابسته و از طریق سازه‌های سرمایه اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی 14/0 درصد و در کل نیز حدود 32/0 درصد بر میزان دین‌داری تأثیر گذاشته است. این نتایج همچنین بیانگر تأثیر مستقیم 40/0 درصدی متغیر سرمایه اجتماعی و 09/0 درصدی متغیر سرمایه روان‌شناختی بر میزان دین‌داری بوده است.</em>