«بازنمایی خدا» در بلاگفای فارسی (تحلیل «الهیات مردم‌پسند مجازی اینترنتی» در ایران)

Abstract

در جهان پیشامجازی، به مدت دو هزاره، «خداوند» مضمون و گوهر الهیات سنتی در ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) بوده است. اکنون در جهان مجازی، و در پرتو مجازی شدن و شکل‌گیری فضای مجازی، رسانه اینترنت ما را با نوع جدید و غیرقابل باوری از «رسانه‌ای شدن دین و الهیات» و نیز «مردم‌پسند شدن دین» و «دین مردم‌پسند» روبرو ساخته است. ماحصل این فرایند «الهیات مجازی» است. در این مقاله ضمن بررسی نظری «الهیات مجازی و خدای مجازی»، تحلیل محتوایی کیفی از «بازنمایی خدای مجازی» در «وبلاگ‌های فارسی» ارائه شده است. مقالة نشان می‌دهد، که «وبلاگ‌ها» بنا به ماهیت رسانه‌ای و مجازی منحصر به‌فرد خود توانسته‌اند؛ برداشت سنتی و قرائت پیشامجازی از «خداوند و الهیات» آن را به چالش کشند؛ و در عوض به «هژمونی متنی» و مجازی «خدای دین مردم‌پسند» اجازه بروز و ظهور دهند. این چالش، فارغ و مجزا از نوع و ماهیت داوری درباره درستی یا نادرستی آن و نیز قضاوت درباره تهدیدسازی یا فرصت‌سازی برای «دین داری‌های سنتی و اجتماعی» در هزاره سوم، دست مایه‌ای جدید و جذاب برای جامعه‌شناسی دین؛ به‌ویژه با تمرکز بر سه گانه: «جامعه‌شناسی وبلاگ‌های دینی»، «مطالعات فرهنگی دین مردم‌پسند مجازی» و «مطالعات رسانة دینی» در ایران است.