از جمله مسائل مهّم در بررسی روابط فرهنگی و ادبی میان سرزمین­های مختلف که کمک فراوانی به واکاوی ارتباطات و تأثیر و تأثّرهای میان آن­ها می­کند، تطبیق و مقایسۀ میان آثار مکتوب آن­ها است. یکی از انواع آثار مکتوب که به خوبی ...

تصحیح و شرح حدیقة‌الحقیقه دشواری‌های بسیاری را در بر دارد. هم باید بر ویژگی‌های محتوایی متن مسلّط بود و هم بر ویژگی‌های زبانی و لفظی آن. در ویراست تازۀ این متنِ مهم آشفتگی‌ها و کاستی‌های فراوانی به چشم می‌خورد که با توجّه ...

داستان زندگی انبیای الهی همواره در شعر شاعران فارسی زبان بازتاب داشته و هر یک از آنان به تناسب موضوع و برای مقصودی خاص به این داستان ها در شعر خود توجه نموده است. در این بین، وقایع زندگی حضرت موسی(ع)در مقام پیامبری که نامش ...

مبحث شاعرانگی ذهن ازجمله مباحث نوین در زبان­شناسی به‌ویژه زبان­شناسی و جنسیت است. این مبحث در دستگاه فکری رونالد وارداف، بهتر و علمی­تر، ساخته‌وپرداخته شد اگرچه پیش از او، پژوهشگرانی هم بودند که درباره مفهوم آن بدون وضع ...

در زبان فارسی شعرهایی هست که صرفاً‌ از هجای بلند ساخته شده­است. این سروده­ها دو نوع است: 1. مصراع یا بیتی که به­سبب اختیار تسکین، وزن تقطیعی آن به­صورت رشته­ای از هجاهای بلند درآمده­است؛ درحالی­که وزن اصلی آن را باید از ...

شناخت معانی حروف اضافه از‏جمله «از» به‏دلیل نقش تعیین‏کننده‏ای که در القای مقصود دارد، ضروری است. به‏منظور شناخت بیشتر «از»، با رویکرد سبک‌شناسی زبانی در سطح لغوی و با اتخاذ روش توصیفی‏– ‏تحلیلی کاربرد بیست‎و‎نه معنی «از» ...

مثل میراث دیرینه و حاصل فرهنگ، اندیشه و تجربة گذشتگان است. البته شکی نیست که عنصر فرهنگی و ادبی تحت تأثیر موقعیت جغرافیایی هر سرزمینی ویژگی‌های خاص خود را یافته است. تمدن فارسی و عربی نیز از این قاعده مستثنا نیست و در حوزة ...

ایرانیان از دیرباز  رادی و جوانمردی را از اصول اساسی و رایج زندگی خود می دانستند. این اندیشه پس از اسلام با آموزه های اسلام آمیخت و به شکل باورهای فتیان و جوانمردان به حیات خود، ادامه داد. آثار بسیاری درباره عقاید و باورهای ...

قصیده، نخستین قالب مشخص شعر فارسی است. ازاین‌رو، شناخت خاستگاه‌های زبانی، ادبی و فکری این قالب شعری، برای شناخت ریشه‌های شعر فارسی، اهمیت دارد. بدین منظور ابتدا باید دید چه پیشینه‌ها و زمینه‌هایی در شکل‌گیری قالب قصیده‌ ...

ققنوس از مرغان افسانه­ای متون ایرانی (فارسی و عربی) است که اصل داستان آن خاستگاه غیر ایرانی دارد. کهن­ ترین توصیف این پرنده بدون آوردن نامش در البلدان،  گرشاسپ­ نامه و تحفه­ الغرائب است و المعتبر ...

از میراث ادبی نخستین سرایندگان در دهه‌های ابتدایی تاریخ شعر فارسی، ابیات اندکی بر جای مانده است. یکی از دغدغه‌های همیشگی پژوهشگران، بازیابی این آثار از خلال منابع گوناگون بوده است. در این پژوهش، چند منبع چاپ‌نشدۀ پراهمیت، ...

بیدل 1054-1133ق (1720-1644م) از نیمۀ دوم سدۀ هجدهم میلادی به یکی از محبوب‏ترین شاعران فارسی‏زبان در آسیای مرکزی تبدیل و میراثش دستمایۀ مخاطبان حرفه‏ای به شعر فارسی شد. آن‏ها فارغ از خاستگاه زبانی و فرهنگی، این میراث را ...

جملات ندایی یکی از انواع ساختارهای دستوری هستند که کارکردهای بلاغی گوناگونی دارند. با توجه به گفتمان مسلّط بر بافت متنی «اسرارالتّوحید» و «مقامات ژنده‌پیل» که گفتمانی تعلیمی - صوفیانه دارند، می­توان به مقاصد بلاغی ندا در ...