روشی جدید جهت پیش‌بینی پراکنش مکانی دما و بارش در حوضه آبریز رودخانه قره‌سو (اردبیل)

Abstract

استفاده از پراکنش‌های مکانی بارش و دما نقش مهمی در افزایش دقت خروجی مد‌ل‌های هیدرولوژیکی دارند. هدف از این مقاله تهیه پراکنش‌های مکانی دما و بارش در آینده در حوضه آبریز رودخانه قره‌سو است. حوضه آبریز مورد مطالعه در شمال غرب کشور و در استان اردبیل قرار دارد. این حوضه آبریز از نظر تولید محصولات کشاورزی در ایران دارای اهمیت بسیار است. در تهیه پراکنش‌های مکانی بارش و دما از روش‌های درونیابی شامل روش‌های وزنی عکس فاصله، توابع پایه شعاعی(RBF)، مکانی چند جمله‌ای و کریجینگ از نرم‌افزار ArcGIS استفاده شده است. بدین منظور ابتدا داده‌های ماهانه بارندگی و دما در حوضه آبریز رودخانه قره‌سو با استفاده از 10 ایستگاه هواشناسی در سال 2004 تهیه شد، سپس به منظور انتخاب روش مناسب برای تهیه پراکنش‌های مکانی بارش و دمای حوضه آبریز کارایی روش‌های زمین آمار مورد بررسی قرار گرفت. با محاسبه شاخص‌های میانگین خطا و ریشه میانگین مربعات خطا و مقایسه، روش وزنی عکس فاصله مناسب‌ترین روش برای تهیه پراکنش مکانی دما و روش RBF برای تهیه پراکنش‌های مکانی بارش در این حوضه شناخته شده است. در صورتیکه با کمک روشی بتوان پراکنش‌های مکانی بارش و دما در آینده را تهیه کرد، می‌توان پیش‌بینی‌های دبی را با استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی انجام داد. در این مقاله الگوریتم روشی بیان شده که می‌توان به کمک آن پراکنش‌های مکانی بارش و دما در آینده را تهیه کرد. برای پیش‌بینی پراکنش‌های مکانی دما و بارش در آینده نیاز به یک مدل پیش‌بینی‌کننده متغیرهای آب و هوایی است که در این مقاله از داده‌های مدل اقلیمی منطقه‌ای PRECIS استفاده شده است. خروجی داده‌های مدل PRECIS با قدرت تفکیک 50×50 کیلومتر بر اساس سناریوی B2 از سری سناریوی SERS و برای سال‌های 2071 تا 2100 است. نتایج پراکنش‌های مکانی دما در حوضه نشان می‌دهد که دما در تمامی حوضه آبریز رودخانه قره‌سو نسبت به دوره پایه بین 2 تا 5 درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد و همچنین نتایج پراکنش‌های مکانی بارش در حوضه به دلیل افزایش و کاهش در ماه‌های مختلف سال روند خاصی را تسبت به دوره پایه نشان نمی‌دهد.

<strong> </strong>