باز‌سازی دیرینه اقلیمی و پوشش گیاهی در حوضه دشت ارژن فارس در پلیستوسن پایانی و هولوسن بر اساس مطالعه‌ی گرده‌های گیاهی

Abstract

<em>به منظور مطالعه پوشش گیاهی گذشته در تالاب دشت اژن مغزه­ای به طول 960 سانتیمتر از این تالاب برداشته شد. در ابتدا، مغزه تحت اندازه­گیری پذیرفتاری مغناطیسی قرار گرفت. سپس نمونه­ها باز شده و با توجه به پذیرفتاری مغناطیسی از آنها زیر­نمونه تهیه شده، برای مطالعات گرده­های گیاهی آماده­سازی شد. چهار نمونه تکه گیاهی هم در طول مغزه برداشته شده و برای سن­سنجی به آزمایشگاه رادیوکربن پزنان لهستان ارسال گردید. نتایج مطالعات سن­سنجی بازه زمانی 15000 ساله را نشان داد. از 15000 سال تا11000 سال قبل، پلیستوسن پسین پوشش گیاهی استپی با آب و هوای سرد و نسبی خشک غالب بوده است. گونه کوزینیا و خانواده اسفناجیان و درمنه که در اوایل این دوران به وفور مشاهده شده است حکایت از شرایط سرد پایان دوره یخبندان در این دوران دارد. گونه­های درختی از جمله جنگل­های بلوط و پسته-بادام تقریبا 10000 سال قبل ظهور کرده و در هولوسن میانی گسترش پیدا کرده­اند. احتمالا در این دوران بارش فصل گرم با افزایش نسبی بارش و دما شرایط مناسب برای رشد بلوط را فراهم آورده است. از 10000 سال قبل بیشتر گونه­های گندمیان در منطقه غلبه داشته­اند. حدود 5700 سال قبل هولوسن میانی پوشش درختی غلبه پیدا کرده و الگوی تقریبا منظمی را تا عهد حاضر طی می­کند. این مشاهدات تایید کردند که اگر چه نوسانات در اقلیم درطول هولوسن میانی و پسین رخ داده است، اما الگوهای بارشی در این منطقه از 6000 سال قبل به بعد به الگوی تقریبا ثابت امروزی رسیده است و در این دوره گونه­های درختی بلوط و جنگل­های پسته- بادام دراین محیط گسترده شده­اند. جنگل­های بلوط از حدود 5700 سال قبل شروع به رشد کرده اند. فاز دوم گستردگی در گونه­های بلوط حدود 3000 سال قبل اتفاق افتاده، ظهور درخت گردو در این دوره نیز قابل توجه است و نشان دهنده فعالیت انسانی در این دوره می­باشد. </em>