تحلیل مناسبات خانوادگی در ادبیات داستانی جنگ

Abstract

ادبیات داستانی جنگ بازآفرینی مناسبات میان مردمانی است که جنگ، خواسته و ناخواسته، در زندگی آن‌ها تأثیر گذاشته است؛ بنابراین، بستری مناسب برای بررسی مسائل اجتماعی مرتبط با جنگ است. در این مقاله، بازتاب مسائل ناشی از جنگ بر مناسبات خانوادگی در ادبیات داستانی سه دهه پس از انقلاب اسلامی، بررسی و تحلیل شده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای است و با رویکردی تحلیلی به بررسی و نقد تصویر خانواده‌های درگیر با جنگ می‌پردازد. مناسبات خانوادگی و توجه به خانواده در داستان‌های هر دهه، متناسب با نیازها و شعائر آن دهه به گونۀ ویژه‌ای بازتاب یافته است. داستان‌هایی که بلافاصله پس از جنگ نگاشته شدند، اغلب با دیدگاهی آرمانی، مشکلات و مصائب پس از جنگ را در برابر ایمان و ارادۀ رزمندگان، کوچک شمردند و روحیۀ قوی رزمندگان یا خانواده‌هایشان را در برخورد با سختی‌ها و ناملایمات به تصویر کشیدند، اما به‌تدریج در دهۀ 1370 و 1380، نویسندگان با نگاهی عمیق‌تر و انسانی‌تر به مسائل ناشی از جنگ نگریستند و دردها و رنج‌های فروخوردۀ بازماندگان جنگ و ارتباط آنان با خانواده‌هایشان را با دیدگاهی واقع‌گرایانه‌تر ارائه نمودند.