نقدها را بود آیا که عیاری گیرند گفت‌وگو دربارة آسیب‌شناسی وضعیت نقد کتاب

Abstract

<span lang="FA">مدتی بود که درصدد نوشتن یادداشتی دربارة وضعیت نقد ادبی در کشور عزیزمان بودم و باید از آقای عمارتی مقدم تشکر کنم که با نوشتن «بررسی و نقد رساله‌‌های شعری فلاسفة مسلمان از <em>فن شعر</em> ارسطو: ترجمه در زمانة عسرت» فرصت این کار را برایم فراهم کرد. منتها پیش از هرچیز عرض کنم که این نوشته بیش از آن</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">که «پاسخ به نقد یک محقق جوان و مستعد» باشد، گفت</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">وگو دربارة «شیوة نقدی» است که این روزها در نوشتارهای انتقادی رواج یافته و به‌نظرم برای جریان نقد ادبی زیان</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">آور است؛ شیوه‌‌ای که احتمالاً بخشی از آن به نسل ما برگردد و من به</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">عنوان معلمی از آن نسل خود را درمورد آن مسئول و تاحدی مقصر می‌‌دانم. گاهی زمینة غالب منتقدان را میان‌‌سالان تشکیل می‌‌دهند و گاه سنت نقد در اختیار سال</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">خوردگان قرار می‌‌گیرد و زمانی منتقدان جوان فعال‌‌ترند. هرکدام از این سه وضعیت اقتضائات، فواید، و ایرادهایی دارد که به</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">جای خود قابل بررسی است. این‌‌طور به</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">نظر می‌‌رسد که در شرایط فعلی منتقدان جوان، مستعد، و جویای نام بیش</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">تر هستند و خوش</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">بختانه یکی پس از دیگری وارد عرصة نقد و نظریه می‌‌شوند. این وضعیت چشم</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">انداز روشنی را پیش</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">روی نقد ادبی در برابرمان قرار می‌‌دهد، به‌شرط‌این‌که همگی مراقب باشیم از دو سوی بام «گرفتاری در رکود و تعارف و تعریف» یا «خام‌‌پردازی» سقوط نکنیم. دیگر این‌‌که برخلاف استادان نسل پیش از ما که غالباً با درپیش</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">گرفتن «استراتژی سکوت» درقبال نقد آثارشان عملاً خود را برتر از منتقد و اساساً درمعرض نقد قرارگرفتن می‌‌دیدند، فکر می‌‌کنم دوران خودمقدس</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">پنداری و برتردانستن خویش از نقد به پایان رسیده و با پاسخ به نقدهای منتقدان می‌‌توانیم وظیفة خودمان را در پیش</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">برد فرایند نقد و احیاناً جهت‌‌دادن به آن به انجام رسانیم. پاسخ ما به نقدهای نوشته</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">شده بر آثارمان در درجة نخست احترام به نقد و در درجة دوم تکریم شخصیت منتقد است که هر دوامر خجسته و مبارکی است و نتایج خوبی درپی دارد. من سعی می</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">کنم ضمن طرح نکات انتقادی مربوط به وضعیت نقد ادبی در کشور، دربارة برخی ایرادهای مطرح</span><span lang="FA">‌</span><span lang="FA">شده در مقالة آقای عمارتی مقدم هم سخن بگویم.</span>