مقایسه ضحاک و تیفئوس با رویکرد اسطوره‌شناسی تطبیقی

Abstract

ایران و یونان دو قوم باستانی می‌باشند که اشتراکات فرهنگی، تاریخی، اساطیری و... زیادی دارند و به خاطر همین اشتراکات، شخصیت‌ها و داستان‌های اساطیری گوناگونی را می‌توان نشان داد که دارای وجوه تشابه فراوانی بوده که این وجوه ریشه در پیشینه هند و اروپایی مشترک دو قوم دارد. ضحاک و تیفئوس دو شخصیت اساطیری ایران و یونان می-باشند که نگارنده در این پژوهش بر اساس اصول مکتب اسطوره‌شناسی تطبیقی آنها را مقایسه نموده است که نتیجه پژوهش نشان می‌دهد این دو شخصیت در موارد زیر به هم شباهت دارند: 1- در زمینه شکل ظاهری ترسناک‌ترین موجوداتی هستند که بر روی زمین خلق شده‌اند. 2- هدف از خلقت هر دو موجود اهریمنی ایجاد آشوب و از بین بردن آرامش و نظم گیتی است. 3- نقطه ضعف هر دو دیو در علاقه آن دو به خوردن خوراکی‌های مختلف و پر خوری است. 4- هر دو موجود اهریمنی در نخستین نبرد خود پیروز می‌شوند. 5- راه غلبه بر هر دو موجود استفاده از کمک دیگران است و قهرمان داستان به تنهایی نمی‌تواند از عهده این موجود برآید. ۶- هر دو موجود به نحوی در کوه زندانی هستند. بر این اساس و با وجود چنین شباهت‌ها و ویژگی‌هایی که در متون قدیمی درباره ضحاک آمده است می‌توان گفت ضحاک نیز همانند تیفئوس یک پدیده جوی و اسطوره توفان بوده است و به مرور زمان از اسطوره اولیه دور شده و در متون بعدی و از جمله شاهنامه به شاهی اژدهاوش تبدیل شده است.