ارائه الگوی پارادایمی فرهنگ مالیاتی نزد مؤدیان مالیاتی شهر اصفهان (پژوهشی کیفی در حوزه جامعه‌شناسی اقتصادی)

Abstract

این مطالعه کیفی، با هدف کشف نظام معنایی مؤدیان مالیاتی در رابطه با پدیده مالیات و ارائه الگوی داده­بنیاد فرهنگ مالیاتی در بستر موردمطالعه به انجام رسید. روش مورداستفاده در این پژوهش، نظریه زمینه­ای به‌عنوان یکی از روش­های اصلی پژوهش کیفی است. داده­های این پژوهش از طریق مصاحبه عمیق و شیوه نمونه­گیری هدفمند- نظری با سی نفر از مؤدیان مالیاتی شهر اصفهان گردآوری و جهت تحلیل داده‌ها از سه شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی و همچنین ابزار تحلیلی پارادایم استفاده شد. داده­های گردآوری‌شده در قالب تعدادی مقوله عمده و یک مقوله هسته کدگذاری و تحلیل شدند. الگوی پارادایمی ارائه‌شده شامل سه بعد شرایط، عمل- تعامل­ها و پیامدها است که بر مبنای نتایج پژوهش در بعد شرایط شامل شرایط علی (اقتصاد رانت­جویانه، نظام­مندی مالیات، شفافیت قوانین مالیاتی، اقتدارگرایی مالیاتی)، شرایط زمینه­ای (هزینه روانی تمکین، انصاف رویه­ای مالیاتی، کنش متقابل واگرا و اعتماد متقابل کنشگران) و شرایط مداخله­گر (عدالت مالیاتی، سلامت اقتصادی مسئولین، پاسخگویی مالیاتی و کارآمدی مصارف مالیات) در بعد عمل- تعامل (مالیات به‌مثابه نفع مشترک، مالیات به‌مثابه تکلیف و تمکین جبرمحور) و در بعد پیامدها (نارضایتی مؤدیان، غیرشفاف شدن فعالیت­های اقتصادی و تقویت اقتصاد سایه) است که حول یک مقوله هسته به نام «مطالبه­گری نامتوازن غیرهنجارمند» شکل گرفته­اند.