تبیین رابطة بصیرت و تقوا از دیدگاه قرآن کریم

Abstract

زمینه و هدف: نور، باعث ایجاد بصیرت می‌شود. بصیرت یکی از لوازم پذیرش دعوت به خدا است. بصیرت موجب عبرت گرفتن می‌شود و وجود انسان را برای هدایت شدن آماده می‌کند. هدف از این تحقیق، بررسی رابطه بصیرت و تقوا است. روش تحقیق: این تحقیق با روش توصیف و تحلیل و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و تحلیل محتوای قرآن کریم صورت گرفته است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: روزه، تبعیت از صراط مستقیم، عبادت پروردگار، عمل به قرآن، انجام دستورات الهی، ذکر و انذار، از صفاتی هستند که باعث افزایش احتمال تقوا می‌شود. کسب تقوا فرد را آماده می‌کند تا در کنار به دست آوردن صفات دیگری مثل صبر و اصلاح، به مقام فوز و شکر نزدیک شود. تقوا یک ویژگی انسانی است که از صفات گوناگون تشکیل شده است که جمع بعضی از این صفات (اهل عبرت بودن و توانایی دیدن آیات خدا) «اولوالاابصار» یا «صاحبان بصیرت» را می‌سازد و ترکیب دیگری از آن‌ها (ذکر، ایمان و بر هدایت بودن) اولوالألباب یا «صاحبان خرد» را می‌سازد و انسان پس از کسب تقوا می‌تواند از «فرقان» برخوردار گردد. «فرقان» امتیازی بالاتر و متفاوت‌ از بصیرت است. ازاین‌رو اولوالاابصار، زیرمجموعة اولوالألباب و اولوالألباب زیرمجموعة صاحبان تقوا هستند. بااین‌وجود، بصیرت بدون تقوا و تقوا بدون بصیرت، تداوم نمی‌یابد؛ همچنین فرقان از ویژگی‌هایی است که پس از تقوای الهی و توسط پروردگار سبحان، به انسان داده می‌شود و با بصیرت تفاوت دارد.