بررسی و تحلیل جرم‌شناختی تمرد نسبت به مأموران پلیس (موردمطالعه: استان فارس)

Abstract

مقدمه: شناخت عوامل وقوع جرم فرایندی چندبعدی است. وقوع جرم تمرد علیه مأموران دولتی در لباس پلیس به لحاظ اینکه جرمی خاص از جهت شرایطی که بزه‌دیده این جرم دارد، جای تأمل و تعمق بیشتری دارد. بدون تردید اعمال مدیریت مؤثر بر پلیس مستلزم شناخت پیچیدگی‌های رفتاری مخاطبین و مراجعه‌کنندگان و اتخاذ تدابیر و روش‌های مناسب رفتاری و استفاده از الگوهای مهارتی مناسب جهت کنترل و مهار ایشان است. روش: پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه، کیفی و با استفاده از بررسی اسنادی تعداد 82 پرونده تمرد در فرماندهی انتظامی استان فارس و انجام مصاحبه عمیق با نخبگان درون و برون‌سازمانی و بزهکاران و بزه‌دیدگان جرم تمرد صورت پذیرفته است. یافته‌ها: وقوع تمرد را ابتدا باید در بطن یک تعامل اجتماعی بین مردم و پلیس مورد مطالعه قرار داد. آنچه وقوع تمرد در بطن یک تعامل اجتماعی بین مردم و بخشی از جامعه را آغاز می‌کند، قانون‌گریزی است که خود واجد عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. ورود قانون‌گریزی به تعامل مدنظر ابعاد و آثار مختلفی را می‌تواند در پی داشته باشد. وقوع خشونت در این تعامل، به سبب قانون‌گریزی امری محتمل است که قانون‌گذار از این اقدام به‌عنوان تمرد نام برده و برای آن مجازات تعیین کرده است. عوامل فردی، روانی، اجتماعی و محیطی مهم‌ترین عواملی هستند که وقوع خشونت و تمرد علیه پلیس را بر مبنای این عوامل می‌توان مورد بحث قرار داد. نتیجه‌گیری: مهم‌ترین عوامل وقوع تمرد علیه مأموران انتظامی، عوامل فردی، روانی، اجتماعی و محیطی هستند که در وهله نخست قانون‌گریزی و سپس، خشونت علیه پلیس را به دنبال دارد. ازاین‌رو، رفع بخشی از مشکلات مرتبط با عوامل مذکور تا حد زیادی می‌تواند وقوع تعدی و تمرد علیه پلیس را کاهش دهد.