ارزیابی احساس امنیت و پیشگیری از جرم در فضاهای عمومی مجتمع‌های مسکونی به روش دید-پناه

Abstract

مقدمه: توجه به مفهوم امنیت شهروندان و روش‌های ارتقاء آن به‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی نیروی انتظامی تبدیل شده است. طراحی شهری مناسب سبب پیشگیری از جرائم و بهبود کیفیت زندگی، افزایش رضایتمندی و بهبود رفاه اجتماعی جامعه می‌شود. در این مقاله با توجه به همه‌شمول بودن موضوع امنیت و اهمیت ادراک امنیت و جنبه‌های ترس از جرم، از تئوری دید – پناه به‌عنوان رابط بین ویژگی‌های محیط خارجی و ترس از جرم استفاده شده است. این روش می‌تواند ارزیابی دقیقی از ادراک امنیت توسط افراد در سطوح مختلف به دست آورد. هدف مقاله حاضر بررسی عوامل مؤثر بر احساس ترس در فضای شهری با تأکید بر مؤلفه‌های دید، پناه و راه فرار است که بر احساس امنیت افراد تأثیر دارد. روش: روش گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهده‌های بدون مزاحمت میدانی و استفاده از ابزار دوربین و پرسشنامه بوده است. روش تحلیل مبتنی بر عکس‌ها، آزمون رگرسیون چند متغیره و فن افتراق معنایی و نرم‌افزار Spss است. نمونه پژوهش 460 نفر از ساکنین و غیر ساکنین محدوده مجتمع مسکونی دستگاه مشهد است که به روش تصادفی انتخاب شده‌اند. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نبود دید، وجود پناه و نقاط کور برای مجرمین و نبود راه فرار برای قربانیان سبب احساس ترس و کاهش امنیت شده است. همچنین احساس امنیت در ارتباط با عوامل کالبدی چون میزان روشنایی، پوشش گیاهی، نبود محل‌های نشستن و استراحت، دید کافی برای افراد و نبود راه دسترسی برای فرار قربانیان نیز هست. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش در ارزیابی‌های کالبدی- رفتاری، علل وجود احساس عدم امنیت منتج شده از عوامل کالبدی – رفتاری احصا شده است که عبارت‌اند از: خلوتی در روز و شب، فقدان محل‌های نشستن و استراحت، نبود روشنایی کافی، وجود پوشش گیاهی بلند و نقاط کور برای اختفا و پنهان شدن مجرمین، نبود نظارت پلیس و وجود راه‌های دسترسی برای فرار مجرمین.