تأثیر برنامه‌های ماهواره‌ بر شیوه‌های فرزندپروری مادران دانش آموزان پایۀ اول ابتدایی (مدارس دولتی شهر بیرجند)

Abstract

زمینه و هدف: رسانه‌ها می‎توانند به‌صورت مستقیم تمامی آحاد جامعه را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما تأثیر مهم آن از طریق اثرگذاری بر نهاد خانواده است. ماهواره به عنوان یک رسانه، در حریم خلوت و خصوصی مردم، تبدیل به فرمانروای اجتماعی و فرهنگی شده تا فرهنگ و ارزش‌های جامعۀ غربی را به‌تدریج و بدون مقاومت جایگزین دغدغه و هویت کاربران خود کند. این رسانۀ قدرتمند، امروزه بیش از پیش جایگاه ویژه‌ای را نزد خانواده‌های ایرانی پیداکرده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر برنامه‌های ماهواره‌ای بر شیوه‌های فرزندپروری مادران انجام ‌شد. روش: نوع مطالعۀ حاضر، علی و مقایسه‌ای بود. جامعۀ آماری تحقیق شامل مادران کلیۀ دانش آموزان پایۀ اول ابتدایی مدارس دولتی شهر بیرجند در سال 1394 بودند که با استفاده از فرمول کوکران 318 نفر از آنان به‌عنوان نمونه‌های تحقیق تعیین و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامۀ فرزندپروری دایانا بامریند که با چند سؤال انحرافی در مورد برنامه‌های خانواده و تربیتی ماهواره عجین شده بود، استفاده شد. روایی پرسشنامه 85/0 و پایایی 82/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss18 و برای تحلیل از آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی مستقل، ANOVA و دانکن) استفاده شد. یافته‌ها: استفاده از ماهواره و برنامه‌های آن بر شیوه‌های فرزندپروری تأثیر دارد و میان شیوه‌های فرزندپروری افراد با سطح تحصیلات مختلف و همچنین میان شیوه‌های فرزندپروری مادران در رده‌های سنی مختلف برحسب متغیر ماهواره تفاوت وجود دارد و جالب توجه اینکه تماشای ماهواره، مدارک تحصیلی را تحت تأثیر قرار داد. همچنین با توجه به مقادیر میانگین ماهواره بر شیوه فرزندپروری بر مادران با سنین کمتر از 25 سال و بیشتر از 40 سال بیشتر تأثیر‌گذار است. نتیجه‌گیری: آگاهی بخشی به مادران جوان از الزامات زندگی مدرن امروز است؛ لذا باید از طرق مختلف از جمله جلسه های خانواده و مدرسه، تجارب سازمان‌های فرهنگی امنیتی مانند هشدارهای فتا و تحلیل‌های مراکز مشاوره‌ای در اختیار والدین قرار گیرد.