سنجش سطح امنیت اجتماعی در مقیاس شهری- منطقه ای (مورد مطالعه: شهرستان های استان آذربایجان شرقی)

Abstract

استان آذربایجان شرقی با استفاده از 14 شاخص امنیت اجتماعی که با استفاده از مدل دلفی نظرات 20 نفر از کارشناسان در این حوزه در مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از نرم افزار Expert Choice وزن دهی شده اند؛ با بهره گیری از امنیت اجتماعی یکی از ارکان اساسی زندگی مردم در سطوح شهری- منطقه ای می باشد که به دلیل اهمیت بسیار، از گذشته مورد توجه بوده است. نیاز به امنیت، در سراسر حیات آدمی نقشی اساسی دارد و بر رفتارهایش تاثیر می گذارد. شهرها برای رسیدن به رشد و توسعه بیشتر، نیاز به تأمین انواع امنیت، از جمله امنیت اجتماعی دارند تا بتوانند نقش های خود را به بهترین وجه ایفا کنند. با توجه به اهمیت تعیین سطح توسعه یافتگی مناطق براساس شاخص های امنیت اجتماعی، سنجش میزان دسترسی و توزیع فضایی و ... لذا هدف تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی توزیع فضایی امنیت اجتماعی در آذربایجان شرقی و نیز تعیین وضعیت شاخص امنیت اجتماعی و نحوه پراکنش آن ها به تفکیک شهرستان های استان و در نهایت ارائه پیشنهاداتی مبنی بر توزیع عادلانه است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش توصیفی - تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و اسنادی، اطلاعات آماری مربوط به داده های سالنامه آماری مرکز آمار سال 1390 برای استان آذربایجان شرقی است. بر این اساس 19 شهرستان سه مدل تصمیم گیری چند معیاره (ویکور، الکتره، تاکسونومی عددی) رتبه بندی گردیده و در پایان از میانگین رتبه ای استفاده شده است. فرضیه اصلی تحقیق بر این است که پراکنش و توزیع فضایی شاخص های امنیت اجتماعی در سطح استان اذربایجان شرقی به صورت عادلانه انجام نشده است. نتایج بدست آمده بیانگر عدم تعادل در توزیع امنیت اجتماعی در بین شهرستان های استان آذربایجان شرقی می باشد. یافته ها نشان می دهد که با استفاده از میانگین رتبه ای به دست آمده، شهرستان ورزقان به لحاظ برخورداری از شاخص های امنیت اجتماعی رتبه اول را دارد و شهرستان تبریز از این حیث در رتبه آخر قرار گرفته است. همچنین در پایان پژوهش حاضر فرضیات تحقیق در محیط نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت؛ با افزایش جمعیت هر شهرستان میزان و سطح برخورداری از امنیت کمتر می شود، ولی بین درصد اشتغال و میزان باسوادی هر شهرستان با سطح برخورداری امنیت رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. لذا توجه به برنامه ریزی فضایی و ارائه راهبردهای صحیح و اجرایی در راستای نیل به توسعه و پیشرفت متعادل منطقه ای، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.