تسلیحات میکروبی و سمّی در نظام حقوقی بین‌المللی
چکیده
زمینه و هدف: مقررات بین‌المللی ناظر به منع گسترش و خلع تسلیحات کشتارجمعی که از سوی سازمان‌های بین‌المللی به‌ویژه سازمان ملل متحد وضع و تدوین می‌شوند، حاکی از نگرانی دولت‌ها از تولید تسلیحات مزبور و تلاش در راستای منع گسترش و کاربرد این نوع تسلیحات به‌خصوص در طول مخاصمات مسلحانه است. هدف اصلی مقاله حاضر شناخت نظم حقوقی بین‌المللی در حوزه تسلیحات کشتارجمعی میکروبی و واکاوی نقاط قوت و کاستی‌های احتمالی در مرحله وضع، اجرا و نظارت بر اجرای مقررات حقوقی بین‌المللی است.
روش: روش تحقیق حاضر توصیفی ـ تحلیلی است و هدف از چنین پژوهشی کاربردی می‌باشد. اطلاعات مقاله به‌صورت اسنادی ـ کتابخانه‌ای از طریق فیش‌برداری گردآوری‌شده است.
یافته‌ها: پروتکل 1925 ژنو (پروتکل گاز) و کنوانسیون 1972 در خصوص تسلیحات میکروبی و سمّی از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی در این زمینه به شمار می‌روند. علیرغم آنکه انعقاد اسناد فوق گامی تأثیرگذار در راستای محدودیت دولت‌ها در خصوص تولید و استفاده از تسلیحات میکروبی و سمّی است، اما نمی‌توان از نقص قواعد و سازوکارهای بین‌المللی ناظر به تسلیحات یادشده چشم پوشید.
نتیجه‌گیری: ابهام برخی مقررات بین‌المللی و مشکل راستی آزمایی در خصوص عملکرد دولت‌ها، ازجمله نقاط ضعف نظام حقوقی بین‌المللی در حوزۀ تسلیحات میکروبی و سمّی است؛ اما با عنایت به موارد پیش‌بینی‌شده در اسناد بین‌المللی ازجمله کنوانسیون 1972، رفع ابهام و جرح‌وتعدیل مقررات یادشده و اصلاح سازوکارهای نظارتی (همچون نظام راستی آزمایی) امکان‌پذیر است.
کلید واژگان
سلاح‌های کشتارجمعیعوامل میکروبی
پروتکل 1925 ژنو
مخاصمات مسلحانه
حقوق بشردوستانه
شماره نشریه
17تاریخ نشر
2014-03-211393-01-01
