نقش تنظیم هیجانی و سیستم های مغزی-رفتاری در وقوع یا عدم وقوع رفتار های پرخطر رانندگی

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت رانندگی و آسیب‌های ناشی از آن در جامعۀ امروزی، هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش تنظیم هیجانی و سیستم‌های مغزی - رفتاری در وقوع یا عدم وقوع رفتارهای پرخطر رانندگی بود. روش : در این راستا از جامعۀ‌ رانندگان شهر ارومیه در سال 1394 تعداد 300 نفر به شیوۀ تصادفی انتخاب شد. برای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامۀ‌ تنظیم هیجانی گراتز، پرسشنامۀ‌ BIS/BAS کارور و وایت و پرسشنامۀ رفتارهای پرخطر رانندگی دولا استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها نیز از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها نشان داد که مؤلفه‌های شش‌گانۀ‌ راهبردهای تنظیم هیجانی، نقشی مثبت در پیش‌بینی رفتارهای پرخطر رانندگی دارند. همچنین سیستم‌های بازداری و فعال‌سازی رفتاری در جهت‌های متفاوت بر وقوع رفتارهای پرخطر رانندگی تأثیر دارند. نتیجه‌گیری: مبتنی بر این یافته می‌توان نتیجه گرفت که وقوع رفتارهای پرخطر رانندگی از نقصان فرایندهای تنظیم هیجانی تأثیر می‌پذیرد. همچنین فعال‌نبودن سیستم بازداری رفتاری به وقوع رفتارهای پرخطر رانندگی و مسلط‌بودن سیستم فعال‌سازی رفتاری به تشدید رفتارهای پرخطر رانندگی منجر می‌شود. این یافته‌ها حائز تلویحات نظری و عملی در عرصۀ‌ تبیین رفتارهای پرخطر رانندگی بوده و در موقعیت‌های آموزشی - بالینی دارای کاربردهای مؤثر است. روش : در این راستا از جامعه ی رانندگان شهر ارومیه در سال 1394 تعداد 300 نفر به شیوه ی تصادفی انتخاب شد. جهت اندازه گیری متغیر های پژوهش از پرسشنامه ی تنظیم هیجانی گراتز ، پرسشنامه ی BIS/BASکارور و وایت و پرسشنامه ی رفتار های پرخطر رانندگی دولا استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها : تحلیل داده ها نشان داد که مولفه های شش گانه ی راهبرد های تنظیم هیجانی نقش مثبت در پیش بینی رفتار های پرخطر رانندگی دارند. همچنین سیستم های بازداری و فعال سازی رفتاری در جهت های متفاوت بر وقوع رفتار های پر خطر رانندگی تاثیر دارند. نتیجه گیری : مبتنی بر این یافته می توان نتیجه گرفت که وقوع رفتار های پرخطر رانندگی از نقصان فرآیند های تنظیم هیجانی تاثیر می پذیرد. همچنین عدم فعال بودن سیستم بازداری رفتاری به وقوع رفتار های پرخطر رانندگی و مسلط بودن سیستم فعال سازی رفتاری به تشدید رفتار های پر خطر رانندگی منجر می شود. این یافته ها حائز تلویحات نظری و عملی در عرصه ی تبیین رفتار های پرخطر رانندگی بوده و در موقعیت های آموزشی _ بالینی دارای کاربرد های موثر است.