رویکردی کیفرشناختی به مبانی و کیفیت توزیع مجازات ها در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی

Abstract

مجازات به عنوان ابزاری دردناک، رنج آور و رسواکننده همواره نیاز به توجیه و مشروعیتی قوی داشته است. در همین راستا (توجیه نهاد مجازات) نظریه های بسیاری در قالب نظریه های کیفرشناختی ارائه شده که تاثیرپذیری هرکدام از آن ها می تواند زیربنای سیاست جنایی کیفری یک کشور را تشکیل داده و قانون گذار را به سمت تعیین نوع و میزان خاصی از مجازات سوق دهد. به نظر می رسد قانون گذار ایران در تعیین مجازات های تعزیری و بازدارنده (موضوع کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی)، با عنایت به این که توجه خود را در تعیین مجازات، به نوع و شدت جرم معطوف کرده و از میان انواع مجازات ها تاکید بیشتری بر مجازات حبس داشته (213 مورد از میان 228 مورد تعیین مجازات) از دو نظریه سزادهی و بازدارندگی (ارعاب عام و خاص) به عنوان یکی از ابزارهای نظریه کلان فایده گرایی تاثیر پذیرفته است. به عبارتی قانون گذار در این کتاب هم سزاگرا بوده و هم فایده گرا و از میان ابزارهای فایده گرایی بیشتر متمایل به نظریه بازدارندگی بوده است.