اولویت بندی تعیین راهبردهای توسعه فضای عمومی شهر زابل (مدل فرآیند تحلیل شبکه)

Abstract

اولویت­سنجی مسائل فضاهای عمومی در شهرها، می­باید مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی، کارشناسان مرتبط با امور شهری و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که دیدگاههای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسائل و اولویت­های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات می­بایست همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت­ها باشد، بنابراین هدف مقاله­ی حاضر، اولویت­سنجی راهبردهای توسعه فضاهای عمومی شهر زابل است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه­ای و بررسی­های میدانی می­باشد. با توجه به ویژگی­های مدل «فرآیند تحلیل شبکه»(ANP) و ویژگی مسائل شهر زابل، داده­ها و اطلاعات اولیه طبقه­بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه گردید. مدل ANP مبتنی بر فضاهای عمومی شهر زابل شامل 6 خوشه (معیار/گروه) و 22 گزینه (نود/زیرگروه) با استفاده از نرم­افزار Super Decisions تولید شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد، بیش ترین و بالاترین اولویت جهت توجه به مسائل فضاهای عمومی شهر زابل مربوط به نودهای "محلات حاشیه شهر که بعد از سال 1380" شکل گرفته و توسعه یافته­اند (با امتیاز نرمال شده 0.795 در خوشه موقعیت مکانی و زمانی)، "دسترسی فیزیکی" با امتیاز نرمال شده 0.496در خوشه دسترسی به فضای عمومی، گزینه "کوچه­ها و خیابان­ها" با امتیاز نرمال شده 0.377 (با اختلاف بسیار کمی بالاتر از نود بازار مرکزی 0.375) در خوشه فضاهای عمومی داخلی شهر، "چشم­انداز کلی فضای طبیعی شهر" با امتیاز نرمال شده 0.837 در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی، نود " چشم­اندازها و نمادهای ورودی­های شهر" با امتیاز نرمال شده 0.642 در خوشه فضاهای عمومی پیرامون شهر و نود "ایجاد تعلق مکانی فضایی" با امتیاز نرمال شده 0.485 در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی در خوشه­های شش­گانه دارای رتبه و امتیاز بیش تری نسبت به سایر گزینه­ها در هر خوشه بوده است. بر این اساس با مقایسه نتایج خوشه­ها و گره­ها (نودها) در خوشه مطلوبیت فضای طبیعی "چشم­انداز کلی فضای طبیعی شهر"، در خوشه موقعیت مکانی و زمانی" محلات حاشیه شهر که بعد از سال 1380" شکل گرفته و توسعه یافته­اند و در فضاهای عمومی پیرامون شهر چشم­اندازها و نمادهای ورودی­های شهر برای تعیین راهبردهای توسعه­ی فضاهای عمومی شهر زابل در اولویت قرار گرفتند<strong>.</strong> <strong> </strong>