بهره‌وری کل انرژی و عوامل موثر بر آن (صنایع تولیدی ایران)

Abstract

هدف این مقاله ارزیابی بهره­وری کل انرژی و عوامل موثر بر آن در 134 صنعت تولیدی ایران در سطح کدهای چهار رقمی طبقه­بندی بین‌المللی (ISIC) طی دوره­ 1394-1385 است. بدین منظور، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها و شاخص مالم‌کوییست، کارایی فنّی, تکنولوژیکی و بهره‌وری کل انرژی صنایع تولیدی ایران محاسبه شده و سپس، با روش اثرات ثابت و گشتاورهای تعمیم‌یافته، عوامل موثر بر بهره‌وری کل انرژی برآورد شد. نتایج مدل نشان داد تمامی صنایع تولیدی، رشد مثبت پیشرفت تکنولوژیکی را تجربه نموده‌اند؛ اما هیچ کدام از کارایی فنّی برخوردار نبوده‌اند. به طور کلی، یافته‌ها حاکی از رشد بهره‌وری کل انرژی در صنایع تولیدی است. نتایج برآورد الگو نشان داد متغیرهای مهارت، فاوا، تحقیق و توسعه، سرمایه فیزیکی، ماشین‌آلات و تجهیزات، صادرات و زمان اثر معنادار و فقط تحصیلات، اثر غیرمعناداری بر بهره‌وری کل انرژی داشته‌ است. بر اساس نتایج، بازبینی شیوه کار, بهبود مهارت‌های مدیریتی، حمایت یارانه‌ای دولت از تولید و سرمایه‌گذاری، کاهش تعرفه واردات تجهیزات و ماشین‌آلات سرمایه‌ای از صنایع با مصرف انرژی کم‌تر پیشنهاد می‌شود.