اثر نانولوله های کربنی چند جداره بر تحریک ریشه‌زایی قلمه‌های به‌لیمو (Lippia citriodora L.)

Abstract

امروزه استفاده از نانولوله­های کربن در علوم گیاهی جایگاه ویژه­ای پیدا کرده و اثرات قابل قبولی از آن گزارش شده است. به‌منظور مطالعه اثر نانولوله­های کربنی چند­جداره (0، 10، 25، 50، 75 و 100 میلی­گرم در لیتر) بر تحریک ریشه‌زایی قلمه‌های به‌لیمو (<em>Lippia citriodora </em>L.)، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شیراز انجام شد. نتایج نشان داد کاربرد نانولوله­های کربنی چند جداره در غلظت‌های 10 تا 50 میلی­گرم در لیتر به‌طور معنی‌داری منجر به بهبود ویژگی‌های مورفولوژیکی ریشه در مقایسه با شاهد شد. بیشترین افزایش در وزن ریشه (حدود 200% افزایش نسبت به تیمار شاهد) در پاسخ به کاربرد 50 میلی­گرم در لیتر نانولوله­های کربن مشاهده شد. همچنین حجم ریشه در پاسخ به این غلظت از تیمار تا حدود 165% نسبت به شاهد ارتقاء یافت؛ درحالی‌که کاربرد 100 میلی‌گرم در لیتر نانولوله­های کربنی حجم ریشه را به‌طور معنی‌داری کاهش داد. پایین‌ترین تعداد ریشه‌ها در قلمه‌های تیمار شده با 100 میلی­گرم در لیتر نانولوله­های کربن مشاهده شد. اعمال نانولوله­های کربنی به میزان 50 میلی­گرم در لیتر تعداد ریشه‌های موجود در قلمه‌ها را به‌طور معنی‌داری (تا 50 درصد) نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. از سوی دیگر، بالاترین طول ریشه در نمونه‌ها به­دنبال اعمال این غلظت از تیمار مشاهده شد بطوری­که 94/65 درصد افزایش نسبت به شاهد ثبت شد. تحقیق حاضر ضمن گزارش اثرات امید­بخش نانولوله‌های کربنی در ارتقاء ریشه­زایی گونه به­لیمو، مطالعات تکمیلی در رابطه با بهبود رشد اندام­های بالازمینی این گونه دارویی را پیشنهاد می­ کند.