ارزیابی میزان مقاومت گیاه سماق (Rhus coriaria L.) به سرب در مراحل جوانه‌زنی و گیاهچه‌ای در دو رویشگاه مختلف

Abstract

آلودگی خاک‌های زراعی به فلزات سنگین از جمله سرب یکی از مشکلات عمده زیست محیطی می‌باشد. آلودگی سرب باعث محدودیت در رشد و نمو گیاهان می‌شود و از طرفی تهدیدی جدی برای سلامتی انسان محسوب می‌گردد. در این پژوهش میزان مقاومت گیاه سماق به فلز سرب در دو مرحله تکوینی جوانه‌زنی و گیاهچه‌ای در دو رویشگاه ملک آباد لرستان و سماق سرب زنجان در سال 1390 به صورت فاکتوریل در قالب کاملاً تصادفی اجرا گردید. گیاهان برای ارزیابی اثرات سرب روی سرعت و درصد جوانه‌زنی و پارامترهای رشدی شامل وزن تر، وزن خشک، سطح برگ و مقدار کلروفیل کل در محلول غذایی حاوی غلظت‌های مختلف نیترات سرب کشت شدند و نتایج نشان داد که میانگین مربعات حاصل از تجزیه واریانس درصد و سرعت جوانه‌زنی سماق در 2 رویشگاه مذکور در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. لکن تفاوت بین شش غلظت مختلف سرب (0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 3 میلی مولار) در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. همچنین اثر متقابل رویشگاه و غلظت روی کلیه پارامترهای مورد بررسی در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. اثر ساده و متقابل نوع رویشگاه و غلظت‌های مختلف بکار رفته بر پارامترهای رشدی گیاهچه ای از نظر آماری معنی‌دار بود. بیشترین مقدار پارامترهای رشدی گیاهچه ای مربوط به رویشگاه ملک آباد و کمترین مقدار مربوط به رویشگاه زنجان بود. با توجه به مقاومت نسبی و زنده مانی گیاهچه‌های سماق در حضور مقادیر بالای سرب و با مطالعات بیشتر می‌توان گیاه سماق را نیز در ردیف گیاهانی قرار دارد که جهت گیاه پالایی از آلودگی‌های زیست محیطی سرب می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.