بررسی اثر تیمارهای مختلف شیمیایی و غیرشیمیایی بر شکست خواب بذر گیاه دارویی Ferula gummosa Boiss.

Abstract

باریجه (<em>Ferula gummosa </em>Boiss.) یک گیاه دارویی با ارزش تجاری است که در لیست گیاهان در معرض انقراض قرار دارد. یکی از مشکلات عمده در کشت این گیاه خواب بذر و جوانه‌زنی است. این آزمایش با هدف بررسی اثر تیمارهای مختلف شیمیایی، هورمونی و دمایی بر شکست خواب بذر باریجه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 21 تیمار در چهار تکرار انجام شد. درصد و سرعت جوانه‎زنی بذر مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. این آزمایش در سال 1394 در پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف شکست خواب اثر معنی‎داری بر درصد و سرعت جوانه‎زنی بذر گیاه باریجه در سطح یک درصد داشتند. بیشترین درصد جوانه‎زنی (۹۵ درصد) در تیمار ترکیبی شامل 5 دقیقه خراش‎‎دهی با اسید سولفوریک 96 درصد +30 دقیقه آب‎شویی در آب 40 درجه سانتی‌گراد + 7 روز آبنوشی+40 روز سرمادهی مرطوب + اسید جیبرلیک 1000 پی‎پی‎‎ام مشاهده شد. بیشترین سرعت جوانه‎زنی بذر باریجه در تیمار ترکیبی شامل 10 دقیقه خراش‎دهی با اسید سولفوریک 96 درصد +60 دقیقه آب‎شویی در آب 40 درجه سانتی‌گراد + 40 روز سرمادهی مرطوب+ اسید جیبرلیک 1000 پی‎پی‎‎ام بود. بر طبق نتایج آزمایش، تیمار خراش‎دهی با اسیدسولفوریک و آب‎شویی(رفع رکود فیزیکی)؛ و در ادامه تیمار سرمادهی مرطوب + اسید جیبرلیک (رفع رکود مورفوفیزیولوژیکی)؛ باعث بهبود جوانه­زنی بذر شده است. بنابراین، این پژوهش نشان داد که در بذر گیاه باریجه، هر دو رکود فیزیکی و مورفوفیزیولوژیکی وجود دارد.