اثر پیش‌ تیمار اسید سالیسیلیک بر برخی شاخص‌های جوانه‌زنی، میزان فنل کلو فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاهچه‌های گیاهL. Nepeta nuda تحت شرایط تنش شوری

Abstract

پیش ­تیمار بذور با اسید سالسیلیک، نقش مهمی در بهبود جوانه­زنی و افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش­­های محیطی دارد. تأخیر در جوانه­زنی، کاهش سرعت و درصد جوانه­زنی از اثرات تنش شوری در مرحله جوانه­زنی می­باشد. برای بررسی اثر تنش شوری و پیش­تیمار اسید سالیسیلیک به عنوان تخفیف­دهنده شوری بر جوانه­زنی بذور گیاه دارویی در معرض خطر انقراض پونه­سای ­کرک (<em>Nepeta nuda</em> L.)، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار سطح شوری (0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار)، سه سطح پیش­تیمار بذر با اسید سالسیلیک (0، 2/0 و 5/0 میلی­مولار) و در سه زمان (6 ،12و 24 ساعت) با سه تکرار، در آزمایشگاه فیزیولوژی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1395 اجرا گردید. شاخص­های مرتبط با جوانه­زنی با خروج ریشه­چه به میزان 2 میلی­متر و به مدت 21 روز مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از 21 روز و اتمام ثبت شاخص‌های جوانه­زنی، ساقه­چه­ها جهت ارزیابی فیتوشیمیایی جدا شدند و اندازه­گیری میزان فنل کل و فعالیت­­ آنتی­اکسیدانی به روش اسپکتروفتومتری و با استفاده از عصاره متانولی (استخراج در هاون چینی) به ترتیب با روش فولین-سیکالتو و ظرفیت مهار رادیکال‌های آزاد DPPH انجام پذیرفت. با توجه به نتایج آزمایش اثر مثبت کاربرد اسید سالیسیلیک بر بهبود جوانه­زنی این گیاه در غلظت 5/0 میلی­مولار نسبت به 2/0 میلی­مولار بیشتر مشهود بود. با افزایش تنش شوری صفات اندازه­گیری شده به شدت کاهش یافت. به طوری­که کمترین میزان درصد و سرعت جوانه­زنی مربوط به تنش 150 میلی­مولار به ترتیب 81/0 درصد و 02/0 بود. همچنین کاربرد اسید سالسیلیک باعث بهبود جوانه­زنی در سطوح مختلف تنش شوری گردید. به طوری­که بیشترین درصد و سرعت جوانه­زنی مربوط به پیش­تیمار بذور با اسید سالسیلیک به‌مدت 24 ساعت به‌ترتیب به‌میزان 11/25 درصد و 62/0 بدست آمد. بیشترین میزان فعالیت آنتی­اکسیدانی و فنل کل مربوط به تنش 50 میلی­مولار به­ترتیب 92/68 درصد و 2/1 میلی­گرم در گرم وزن تر بود و کاربرد اسید سالسیلیک در سطوح مختلف شوری میزان این صفات را کاهش داد. به طور کلی، هر چند تنش شوری سبب اختلال در جوانه­زنی پونه­سای می­شود؛ ولی می­توان با پیش­تیمار بذور با اسید سالسیلیک شاخص­های