مطالعه تغییرات کمی وکیفی کالوس گیاه Stevia rebaudiana Bertoni. تحت تاثیر کاربرد سالیسیلیک اسید و شوری در شرایط کشت جامد و مایع

Abstract

تحقیق حاضر به­ منظور بررسی اثر ایلیسیتور­های شوری و سالیسیلیک ­اسید در محیط کشت جامد و مایع بر برخی از پارامترهای رشدی و بیوشیمیایی کالوس گیاه استویا، از جمله وزن تر، خشک و رنگدانه­های درونی با استفاده از روش پیشنهادی بارنس، میزان مهار رادیکال آزاد با استفاده از DPPH، قند کل با استفاده از آنترون و قند احیاء به روش مایلر انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی با دو غلظت سالیسیلیک­اسید (صفر و 100 میکرومولار) و دو غلظت شوری (صفر و 50 میلی‌مولار) در محیط­های کشت جامد و مایع حاوی 5/0 میلی­گرم در لیتر BA و 1 میلی­گرم در لیتر NAA در 4 تکرار انجام شد. آنالیز نتایج با استفاده از نرم‌افزار SAS, V 9.2صورت گرفت. ایلیسیتور­های مورد استفاده و محیط­کشت و اثر متقابل این تیمار­ها اثر معنی­داری بر صفات کمی و کیفی داشتند. وزن تر کالوس تحت تاثیر شوری و سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد کاهش یافت. در مقابل وزن خشک در تیمار توأم شوری و سالیسیلیک­اسید نسبت به شوری افزایش معنی­داری نشان داد. رنگدانه­های درونی در تیمار­ها به نسبت شاهد افزایش یافت. بیشترین توانمندی مهار رادیکال آزاد در تیمار سالیسیلیک­اسید با غلظت 100 میکرومولار و محیط کشت مایع دیده شد. تغییرات قند کل در محیط کشت مایع حاوی 50 میلی مولار شوری در مقایسه با سایر تیمار ها افزایشی بود. در مقابل مقدار قند احیاء در تیمار سالیسیلیک­اسید و محیط کشت جامد افزایش معنی‌داری نسبت به سایر تیمارها داشت. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد در کشت استویا، در صورت تمایل به تولید متابولیت در شرایط درون شیشه‌ای، بهتر است که از سیستم کشت مایع استفاده گردد و این در حالی است که کشت کالوس با هدف تولید بیومس در سیستم کشت جامد توصیه می‌گردد.