القاء بافت کالوس و آنالیز مواد موثره اسانس گیاه دارویی . Dracocephalum moldavica L

Abstract

بادرشبویه با نام علمی L. <em>Dracocephalum moldavica</em>گیاهی یکساله، علفی ومعطر از تیره‌نعناع و بومی آسیای مرکزی است.در این مطالعه تولید بافت کالوس از گیاه بادرشبویه و شناسایی ترکیبات فرار اسانس آن مورد توجه می‌باشد. بذرهای گیاه پس از ضدعفونی توسط اتانول (70درصد) و هیپوکلریت سدیم (10درصد)، در محیط کشت MS کشت داده شدند. پس از جوانه‌زنی، لپه گیاهچه‌های حاصل جدا شده و در محیط‌های کشت MS حاوی مقادیر مشخصی از ترکیبات هورمونی با غلظت‌های متفاوت از نفتالن ، استیک اسید و بنزیل آمینوپوزین منتقل شدند. نمونه‌ها جهت کالوس زایی در اتاقک رشد با شرایط نوری حدود 2400 لوکس با دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و در دمای 25-24 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند.پس از ایجاد مقادیر لازم از کالوس، مقدار کالوس بدست آمده توزین و بیشترین کالوس از بین محیط های کشت با ترکیبات هورمونی مختلف جهت استخراج اسانس انتخاب شد. اسانس گیری با استفاده از دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب انجام شد و مواد موثره آن به‌وسیله دستگاه GC/MS مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان کالوس بدست آمده از لپه گیاهچه بادرشبویه به میزان هورمون‌های گیاهی بستگی دارد. حداکثر تولید کالوس در محیط کشت MS حاوی غلظت‌های 4 میلی گرم درلیتر نفتالن استیک اسید به همراه 5/1 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینوپوزین حاصل شد. همچنین نتایج آنالیز اسانس نشان داد که ترکیبات عمده اسانس شامل تیمول (9/45 درصد)، دکان (3/26 درصد)، دودکان (03/7 درصد)و هگزادکانوئیک اسید (08/7 درصد)می‌باشد.