مبانی حقوقی و سیاسی نظام ارباب‌ - رعیتی پشتکوه عصر والیان

Abstract

زراعت و کشاورزی از عمده فعالیت­های مردمان منطقه پشتکوه در طول تاریخ بوده است.سلسله‌ی والیان حدود بیش از سه قرن (1307-1006 ه‍..ق)بر مردم منطقه پشتکوه و پیشکوه حکومت کرده‌اند. مناسبات بین ارباب و رعیت یا دهقان و زارع و قوانین حاکم بر این رابطه که بیشتر مبنای عرفی و گاه شرعی داشته در جامعه این عصر از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است. در این دوره خدماتی در جهت عمران و آبادانی، ایجاد نظم، حل و فصل اختلافات، رسیدگی به امور جاری مردم و دریافت مالیات انجام گرفته است. اما به دلیل فقدان قوانین مدون، تبیین چارچوب تعریف شده­ی حاکم بر رابطه­ی میان ارباب و رعیت در منطقه پشتکوه عصر والیان نیازمند بررسی همه جانبه­ای می­باشد. در این مقاله تلاش می شود با بررسی منابع این عصر به خصوص سفرنامه­ها، جنبه­های مختلف نظام حقوقی حاکم بر رابطه­ی میان ارباب و رعیت عصر والیان در منطقه پشتکوه تحلیل و تبیین گردد.