اهداف، اصول و روشهای تربیت عاطفه «غم و شادی» از منظر صحیفه علویّه

Abstract

هدف پژوهش حاضر بررسی اهداف، اصول و روش‌های تربیت عاطفه «غم و شادی» انسان برمبنای شادی‌پذیری و غم‌پذیری آدمی در صحیفه علویه است. بدین منظور براساس رویکرد کیفی، از روش­های پژوهش استنتاجی و تحلیل زبانی و مفهومی استفاده شده است. ازاین‌رو براساس مبنای مفروض، مناجات‌های امام علی (ع) در صحیفه علویه انتخاب و مورد پژوهش قرار گرفته­اند. براساس نتایج پژوهش می­توان گفت متربی باید با تکیه بر اصولی چون شناسایی شادی‌های ممدوح و چگونگی راه یافتن به آن‌ها، شناخت غم‌های مذموم و راه‌های رهایی از آن‌ها و همچنین شناخت غم‌های ممدوح و ایجاد آن‌ها در قلب خویشتن، در تربیت عاطفه «غم و شادی» وجود خود بکوشد. همچنین باید با روش­هایی مانند خشنود کردن خداوند، پیامبر (ص) و خاندان وی، از آن‌ها توسل جوید و در جهت شاد کردن انسان‌ها و درنهایت ایجاد شادی برای آخرت خویش اقدام کند. ضمن اینکه با شیوه شکرگذاری و ذکر اسماء الهی طی مسیر کرده و به واسطه نعمت‌های خاص الهی همچون ایمان و اسلام به کسب شادی بپردازد. متربی همچنین باید غم‌های دنیایی، گناهان و پیروی از هوای نفس را از عوامل غم‌های مذموم بداند و با روش­هایی ازجمله پناه بردن به خداوند، دعا کردن، ذکرورزی، ملامت نفس پس از ارتکاب گناه و مرگ‌اندیشی، قلب خویش را برای وجود غم‌های مقدس آماده سازد تا به‌این‌ترتیب به اهداف تربیت این عاطفه ـ یعنی رسیدن به مقام قرب الهی، پیوستن به هدایت‌یافتگان و سعادت لقاءالله ـ نایل شود.