ضرورت مصرف کالاهای داخلی در پرتو اندیشه‌های مقام معظم رهبری

Abstract

یکی از پربسامدترین مؤلفه‌ها‌ی الگوی مصرف مطلوب در بیانات رهبری، مصرف محصولات داخلی است؛ به‌طوری‌که تأکید کردند مردم و همه کسانی که علاقه‌مند به ایران هستند نباید کالاهای خارجی را که مشابه داخلی دارد، استفاده کنند. در استفتائات نیز تصریح کرده‌اند که این یک توصیه ساده نیست هرچند فتوای شرعی نیز محسوب نمی‌شود. البته این موضوع با آموزه‌های اقتصاد کلاسیک و آزادی انتخاب‌های افراد از یک‌سو و حقوق مصرف‌کنندگان در اسلام، از سوی دیگر مغایرت دارد. در تاریخ اسلام هم فتوای فقهی خاصی جز از سوی برخی از علمای مشروطیت در این مورد دیده نمی‌شود. با توجه به مطالب فوق سؤال اصلی این است که مبنای فقهی و اقتصادی تأکیدات رهبری و علمای مشروطیت بر ضرورت مصرف کالاهای داخلی و پرهیز از مصرف تولیدات خارجی دارای مشابه داخلی چیست؟ آیا می‌توان ردپایی از آن در منابع اسلامی یافت یا صرفاً توصیه‌ای مبتنی بر شرایط خاص کشور ماست؟ روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با اقتباس از روش نظریه تاریخی داده‌بنیاد است که از میان اسناد مکتوب مقام معظم رهبری و اسناد تاریخی مشروطیت که دو قرن اخیر را پوشش می‌دهد جست‌وجو می‌کند. بررسی و تحلیل بیش از بیست سند تاریخی از علمای مشروطیت و تاریخ معاصر ایران و بیانات مقام معظم رهبری نشان می‌دهد که اندیشه ضرورت عدم مصرف کالاهای خارجی و ترویج مصرف تولیدات ملی، بر چهار مبنای فقهی ـ اقتصادیِ ملیت، نفی سبیل، منع تشبّه به کفار و تقویت اقتصاد ملی استوار ‌است.